Будда гэж хэн вэ?. Будда бол “Би”

Будда бол “Би” гэж бичсэн минь их учиртай. Өөрийгөө Будда гэж нэрлэх эрх яг одоо надад байхгүй ч ... хэл амаар үйлдэх нүгэл буюу худлаа ярихгүй хүнд хар буруу санахгүй зөв зүйтэй замаар амьдарч чадвал БИ хэзээ нэгэн цагт Будда буюу Бурхан болж чадах юм гэсэн гэгээн сайхан “мөрөөдөлөөр” “тэжээгдэж”, өнөөдрийн байгаа амьдралдаа сэтгэл ханамжтай амьдарч байгаадаа би дуртай байдаг.
Энэ эхлэлээр би Будда буюу Буддын “шашины” Бурханыг тайлбарлахыг оролдох гэсэн юм. Бурхан ялангуяа Буддын “шашинд” байдаг тэрхүү бурхан бол хүн та өөрөө гэж үздэг юм. Тэрнээс биш Монголчуудын дунд төөрөгдөл буюу мухар сүсэг хэлбэрээр оршин тогтнодог хий хоосон, миний гарт баригдаж, нүдэнд үзэгдэхгүй тэрхүү зүйл огтоос биш юм.
Одоо миний биш буддын шашиныг гүн гүнзгий судалсан, шашины харьцуулсан судлалын профессор Валпола Рахулагийн тайлбарласанаар “БУДДА ГЭЖ ХЭН ВЭ” гэдгийг таньд хүргэе.

Буддагийн багын нэр нь Сиддахаттха (самгардиар Сиддхартха) овог нь Готама юм. Тэр бээр Умард Энэтхэгт аргын тооллын өмнөх 6 дугаар зууны үед амьдарч байсан гэдэг түүхэн баримт бий. Түүний эцэг нь, Шуддходана (одоогийн Балбын) сакья (сажа) омгийн хаан байв. Тухайн үеийн заншлын дагуу, Сиддахаттха бага залуу 16 насандаа Яшодхара хэмээх гоо үзэсгэлэнт бүсгүйтэй гэрлэсэн байна. Тэр бээр ордоны тансаг жаргалтай амьдралд үнэнхүү аз жаргалтайгаар амьдарч байжээ. Сиддахаттха амьдралын бодит байдал, хүн төрлөхтөний зовлон зүдгүүрийг олж харан, улмаар зовлонг хэрхэн давж туулах замыг олж нээхээр сэтгэл шулуудсан гэдэг. Сиддахаттха энэ хүслээ биелүүлэхийн тулд 29н насандаа цорын ганц хүү Рахулагаа төрсний дараахан хант улсаа орхин дияанч болсон байна. Дияанч Готама Ганга мөрний хөндийгөөр зургаан жилийн турш хэрэн хэсэж шашины нэрт зүтгэлтэн багш нартай уулзаж тэдний номлол сургаалийг сонсож явсан байна. Гэвч түүнийг хүсэл зорилго ханасангүй. Ингээд тэрбээр уламжлалт шашины ёс жаягаас татгалзаж өөрийн замаар явж эхлэв. Ингээд Неранжара мөрний эрэг дээр нэгэн модны ёроолд сууж Готама 35 насандаа Гэгээрэлд хүрсэн гэдэг бөгөөд тэр цагаас хойш Будда буюу “Ялж Төгс Гэгээрсэн” хэмээн алдаршжээ. Түүнээс хойш Бодь буюу Бо мод, “Билгийн Мод” гэсэн нэр гарчээ. Ингэж гэгээрсэнийхээ дараа Будда Баранасын ойролцоохь Бугат цэцэрлэгт анхны номоо өөрийн таван дияанч нөхөртөө айлдсан байна.

Будда гэж хэн вэ гэдэгт товчхон хариулахад ийм буй. Тэгэхээр БУДДА буюу “ЯЛЖ ТӨГС ГЭГЭЭРСЭН” гэдэг нь өөрөө өөрийгөө ялж, өөрөө өөрийнхөө дотоод сэтгэлийг муу муухай бүрээс ангижруулж чадах тэр ХҮН ТА ӨӨРӨӨ юм. БУДДЫН СУРГААЛЬ бол арван хар нүглээс хол байж өөрөө өөртөө бүрнээ итгэж, хүнд буруу муу хар үйлийг хийхгүйгээр, бусдад хайр түгээж, бусдыг хайрласаныхаа төлөө хариу нэхэхгүй сэтгэлээр амьдрахыг зааж сургадаг юм ЕРӨНХИЙДӨӨ. БУДДА БОЛ ЭНГИЙН НЭГЭН ХҮН. ГЭХДЭЭ ӨӨРИЙГӨӨ “ЯЛЖ ТӨГС ГЭГЭЭРСЭН”...