Хувилайн сүйдсэн флот: Шулмын салхи vs Шинжлэх ухаан

Өчигдөр шөнөжингөө хуйлран боссон харанхуй хар давалгаа үүр цайхын алдад намжиж, нар мандахад далайн хөх мандал хэзээд мөнхийн ийм амар амгалан мэт нам гүм цайвалзан дүнсийнэ.

Хэдхэн өдрийн өмнө л далайн эргээр бүрхэн байсан том том хөлөг онгоцоос өдийд юу ч үлдсэнгүй. Тэдгээрийг далайн ёроолд живүүлснээ хэнд ч мэдэгдэхгүй хэнд ч харуулахгүй гэсэн юм шиг гэм буруугаа нуусан хүчит хар далайн давалгаа гэнэт ингэж тайвширч буй нь, барьсан их олзондоо ханаж цадсан аварга араатан амс хийн нойрсохтой адил ажээ.

Гэвч мяралзан жирэлзэх торгомсог хөхөлбөр далайн мандал дээгүүр модны хэмхэрхий, хүмүүсийн эд хэрэгсэл зах хязгаар нь үл харагдам хөвөж, далайн мангас ханхаж цацан илүүдүүлэн туригсан зүйлс эргийг битүү зулсан байх нь харагдана. Салбарч хэмхэрсэн ч их бие нь засаж янзалж болохоор нүсэр том байлдааны хэдэн хөлөг онгоц эрэгт тулан зогссон байх агаад хөл дээрээ арайхийн тогтож ядсан хөхөлбөр хүрэн бор царайтай хүмүүс хуяг дуулгаа дааж ядан хуурай газарт хөл тавихын алдад бүгд элгээрээ газар тэврэн үхэдхийн унана. http://oogiinoo.wordpress.com/2009/12/11/531/

Шүдэнз худалдагч охин

Оршил: Хөнгөн цас зөөлхөн будраад л, агаар тунгалаг цэвэрхэн, тас хийсэн жавар хацар нүүрийг жиндүүлэх нь цаанаа нэг өөр мэдрэмжийг төрүүлдэг. Цас нэвсийтэл дарж, жавар тас няс хийлгэх тийм л хүйтэн өдөр олон жилийн өмнө зэрвэсхэн таараад өнгөрсөн ч, гүн дурсамжийг үлдээсэн нэгэн “зураглал” надад эргэн буудаг юм.

Блогчин муужгай

“Блогоор тэнэх ч гоё шүү тиймээ айн.“Оогийноо гуай би бас сонголт хиймээр байна ш дээ. Энийг үзий гээд байхад”

3“Ёстой гоё”

“Хөөөх энэ бүүр ч гоёын гээч. Энэ блогчдоо гэж яаж ингэж бичжийнааа”



“Заа Оогийноо ч яахав. Би ч нүдээ жаахан амраанаа гэж”

Хувилай хааны эзэнт гүрэн

Түүх ч гэлтгүй алив бүхний өнгөрснийг сонирхож бага сагаар судалж мэдэх нь өнөөдрийн байгаа бүгдийн хэлбэр хийц, оршин байхуйн нууц, учир жанцанг ойлгох арга юм уу даа. “Аан энэ чинь ийм учиртай бий вий. Тэгээд ийм болсон байх нээ” гээд л … Тэгээд ч өнөөдрийн үг яриа, үйл хэргээс аливаа бүхний ирээдүй шалтгаалах тул ирээдүйгээ мэдэх гэж оролдох нь цагийн гарз биз.

Ямартай ч 2003 оны 10 сард Анакэ-гийн тэнгисийн эрэг дээрх Нагасаки мужийн Шиматаба хотын Бурханы сүмээс өргөөшөө 2.8 метр, уртаашаа 2.2 метр хэмжээтэй Евроазийн нарийвчилсан газрын зураг олдсон байх юм /
дэлгэрэнгүйг/. Ази, Европийг багтаасан, Африкийг хүртэл хамруулсан уг газрын зургийг Хятад, Япон, Америкийн түүхч, судлаачид судлан улмаар газрын зургаас үүдэн “Хувилайн Эзэнт Гүрэн” гэсэн нэгэн сонирхолтой баримтат кино бүтээжээ. Ер нь манай түүхтэй холбоотой ховор нандин материал, баримтууд бидэнд биш дандаа гадныханд байх, бас бидний тухай мундаг мундаг бүтээлүүдийг бид биш тэд хийдгийн болоо гэж. Заа гэхдээ манайх ч гэлтгүй Египтийн алдарт Нефертитийн цээж баримал одоо хүртэл Германы музейд байдаг бөгөөд /Германы эрдэмтэн анх олсон учраас Германы музейн эзэмшилд байдгийн гэсэн шүү/ Египтүүд засгийн газартайгаа нийлээд Германаас авах гээд барахгүй байгаа юм билээ. Тэгэхээр түүхийн баримт, түүхт эд зүйлсийг хэн олсон нь авч өөрийн болгодог ч юм уу даа.

Заа хадуурч байна. Ингээд манай түүхийн талаар тэр дундаа Монголын зарим нэг түүхчдийн дургуйцлийг төрүүлж, Их Гүрний нийслэлийг Хятадын газар нутагт нүүлгэснээр туйлын “гэм нүгэлтэй” гэмээн гоочилогддог Хувилай хааны тухай уг баримтат кино хэрхэн хүүрнэхийг үзий. Японы NHK телевизийн бүтээл.

1-р хэсэг
2-р хэсэг

3-р хэсэг

4-р хэсэг

5-р хэсэг

Төгсгөлийн хэсэг

Солонгост суралцах

Эхлэнээ: Солонгост ирээд 9 сарыг үдлээ. 3 сарын дараа хэлний бэлтгэл дуусаж хавраас мэргэжлийн хичээлүүдээ сонсож эхлэнэ. Нэг үгээр “Эрхүү”-гийн нэг жилийн бэлтгэл шувтрах шатандаа явж байна гэх үү дээ. Энэ хугацаанд "хэлд орж", эргэн тойрон дахь мэдээллийг ам дамжуулж биш бодитоор хүлээн авахтайгаа болон, мөнхүү Солонгос дахь Монгол оюутны амьдралыг бага сага гадарлах болсон. Хэдийгээр хал үзэж халуун чулуу долоосон архаг оюутан болоогүй ч, өөрийн ойлгож мэдэрсэнээ цаашид Солонгост сурахаар зэхэж байгаа хүүхэд залуучуудад хэрэгтэй болов уу гэдэг үүднээс оруулж байна.


Солонгост ирэхээс өмнө Австрали, Английг илүүтэй сонирхож тухайн орны сургуулиудыг голчлон судалж байсан. Ингээд тус орнуудын ямар ч сургуулиас заавал тавьдаг үндсэн шаардлага болох хэлний IELTS шалгалтыг өгч суралцах, тэтгэлэгт хамрагдах боломжтой болсон. Гэсэн хэдий ч одоогоос яг жилийн өмнө “сэтгэлээс ургасан” шийдвэрийг даган Солонгост суралцахаар 3 сард ирсэн юм. Энэ шийдвэр маань амьдралдаа гаргаж байсан ухаалаг шийдвэрийн нэг яахын аргагүй мөн гэдэгт огтхон ч эргэлздэггүй.

Анх ирээд мэдэхгүй зүйлүүдтэй багагүй нүүр учирч, буруу ташаа мэдээлэл дээр тулгуурлан гаргасан зарим нэгэн төлөвлөгөө удаа дараа бүтэлгүйтэж, заримдаа бүүр "мэдэх мэдэхгүйн" хооронд мэдэн будилах хүмүүсийн зааж чиглүүлэхээс илүүтэйгээр "сонжиж шинжих" тестүүдэд хальтарч бүдэрч үзлээ.

Ингээд өөрөө биеэр туулж галын шугаманд "дайтаж" яваагийн хувьд хэлний бэлтгэлийн /курс/ талаарх мэдээллээс эхлэнээ.

Солонгос хэлний бэлтгэл: Сөүлийн их сургууль /Seoul University/, КАИСТ буюу Korea Advanced Institute of Science and Technology бараг энэ 2 сургуулиас бусад бүх сургуулиудад Солонгос хэлтэй байх гэсэн шаардлагыг тавьдаг. Хэдийгээр зарим их дээд сургуулиудад Англи хэл дээр хичээл сонгон сонсож болох авч Солонгос хэл нь танд хөтөлгөө хоёр морьтой байхын давуу талыг өгнө. Нэмж тайлбарлавал, хичээлээс гадуурх бүх үйл ажиллагаанд 100 хувь оролцох, хэрэгт дурлан хошуу нэмэрлэх боломжтой гэх үү дээ. Тэгээд ч Солонгост сурч байгаа хүн Солонгос хэл, соёлыг мэдрэхгүй сурна гэж бас юу байхав.

Ерөнхийдөө Солонгосын ямар ч их дээд сургуульд элсэхэд 4-р шатны Солонгос хэл үзсэн эсвэл Солонгос хэлний шалгалт өгсөн байх шаардлагатай гэж үздэг. Гэхдээ энд суралцаж байгаа оюутнуудын байр байдлыг ажиглахад энэ шаардлагыг хангаагүй оюутнууд бий нь бий. Энэ нь сүүлийн жилүүдэд Солонгосын их дээд сургуулиуд гадны оюутнуудыг татаж суралцуулах сургуулиа өргөтгөх, рейтингээ ахиулах /сургуулийн рейтинг тооцоход гадны оюутны тоо бас нэгэн үзүүлэлт болдогийн байна лээ/ гэх бодлогын үүднээс гадны орны оюутнуудын ирүүлсэн бичиг баримтыг хянаж нягтлан, Англи эсвэл Солонгос хэлтэй гэсэн мэдээллийг үндэслээд авчихдаг байсантай холбоотой юм билээ. Гэхдээ 2 жилийн өмнөөс гадаад оюутнуудтай холбоотой хэлний бэрхшээлийн асуудлаас эхлүүлээд олон асуудал урган гарч байгаатай холбогдуулан улсын гэх тодотголтой нэр хүндтэй сургуулиуд гадны оюутнуудад /тэр тусмаа Монгол оюутнуудыг цохон хэлэх хэрэгтэй болов уу/ харьцангуй "хатуурхаж", элсэн орох босгоо багагүй чангатгасан гэдгийг хэлэх хэрэгтэй болов уу.

Нэр хүндтэй буюу улсын тодотголтой их дээд сургуулиудын дэргэдэх хэлний курст элсэн, урилга авахад Солонгос хүнээр батлан даалт гаргуулсан байх шаардлагатай болсон байна лээ. Нэг жилийн өмнө намайг элсэхэд ийм шаардлага тавьж байгаагүй юм. Гэхдээ энэ бол зөвхөн Монгол оюутанд тавьдаг шаардлага юм билээ. Зарим сургуулиуд ийм шаардлага тавихгүй байж болох юм. Тийм сургуулиас урилга авсан байлаа гэхэд виз мэдүүлэхэд Монголд суугаа Солонгосын Элчин Сайдын Яамнаас жаахан "маяглах" хандлага гаргах магадлалтай.

Хэлний курсын нэг шат буюу level -ийн ерөнхий хөтөлбөр нь 3 сараар үргэлжилдэг бөгөөд нэг шатны төлбөр нь тухайн сургуулийнхаа рейтинг, аль хотод байгаагаас шалтгаалаад 900 мянгаас 1 сая 800 мянган воны хооронд хэлбэлзэнэ.

Иймээс хувийн зардлаар Солонгост суралцах хүмүүст хандаж хэлэхэд хэлний курст ийм их мөнгө зарж байхаар Монголдоо Солонгос хэлийг сураад шалгалтыг өгчихөд маш их мөнгө хэмнэх юм байна лээ шүү.

Солонгост хэлний курсаар ирэх оюутанд Монгол дахь Солонгосын элчин сайдын яамнаас D-4 ангилалын виз дарж өгнө. Солонгосын оюутны виз нь D-2, D-4 гэсэн хоёр төрөл байх бөгөөд D-2 нь их дээд сургуулиудад суралцах виз юм. /эндээс харна уу/

D-2, D-4 визээр ажил хийх: Ингээд оюутны визээр Солонгосын нутаг дэвсгэрт хэрэг зөрчил гаргалгүй суралцснаас хойш 6 сарын дараа оюутнууд хуулийнхаа дагуу цагийн ажил буюу арбайт хийх эрхтэй болдог юм билээ. Хэрвээ хэлний курст суралцагч нь 6 сар болсон бас өмнөх семестерийн /шатны/ нийт дүн нь 70-аас дээш байгаа тохиолдолд сургалтын албанд мэдэгдэж бүртгүүлээд ажил хийх эрхтэй болно. Ажил хийх эрхийг олгохоос өмнө цагаачлалын албаны ажилтан ирж хүсэлт гаргасан оюутнуудад цагийн ажлын аюулгүй байдал, болон оюутан долоо хоногт хэдэн цагийн ямар ажил хийж болох талаар нарийн тайлбарлаж зөвлөгөө өгдөг юм билээ.

Хэлний курсийн хичээл долоо хоногт 5 өдөрт 09-01 эсвэл 01-05 цагийн хооронд ордог тул ажил хийх цаг жаахан хомс. Гэхдээ арабайт хийх цаг, боломж нь таарах юм бол ажил хийж болохоор. Харин магистарт орсны дараа ажил хийх цаг хугацаа их гардаг юм байна лээ. Учир нь хичээл сонсох өдөр, цагаа өөрөө сонгочихдог болохоор оюутнууд ихэвчлэн бүх хичээлээ нэг өдөрт сонсохоор сонгоод бусад өдрүүдэд нь ажил хийж болдог.

Хэлний бэлтгэлд суухын давуу тал: Аливаа гадаад хэлийг нутагт нь сурах нь сургуулийн орчны баримжааг мэдрэх, нутгийн ард түмний соёл, зан заншилыг ойлгох, гадаад оюутны амьдралдаа дасах хамгийн эрх чөлөөтэй, боломжийн цаг хугацаа юм.

Миний хувьд Англи хэлтэй учраас хэлний 2-р шатыг төгсөөд л магистартаа орчихно гэсэн төлөвлөгөөтэй байсан боловч яг миний мэргэжил буюу нийгмийн ухаанаар мэргэшихэд Солонгос хэлтэй байх нь зайлшгүй гэсэн шаардлагаар 4-р шат хүртэл нь үзэхээр болсон. Ер нь элсэлтийн процессыг ажиглаад байхад суралцах чиглэлээс хамаараад тэнхим бүр бас өөр өөрийн гэсэн онцлогтой байх нь бий. Гэхдээ мэдээж суралцах явцад энэ нь маш зөв алхам юм байна гэж ойлгож байгаа. Мэдээж аливаа зүйлийг биеэр мэдэрч байж л сайн муу талуудыг ойлгох юм даа.

Сургуулийн ерөнхий уур амьсгал, дүрэм журам, басхүү нутгийн соёл уламжлалыг мэдрэх нь цаашид өөрийнхөө чиглэлээр чиг алдахгүй бас ялих шалихгүй юманд цаг алдахгүй яг үндсэн гол луужингаа барьж сурахад тань тустай. Ер нь ажиглаад байхад Монголоос шууд магистар, докторт орчихсон хэлгүй оюутнууд мэр сэр байдаг. Тэдний хувьд хэлний бэрхшээлээс болоод удирдагч багш нартайгаа харьцаж чадахгүй эмээх, хичээлээ ойлгохгүй өнгөрөх гэх мэт асуудлуудтай тулгарч өдийг хүртэл ойд төөрсөн мэт учраа олохгүй будилж явах нь бий.

Аан бас дээрээс нь нэгэнт цаашид мэргэжлээрээ суралцах сургуулийнхаа хэлний бэлтгэлд суралцаж байгаагийн давуу тал гэж бас байна. Анги даасан багштайгаа "наануу цаана уу" гал хам болоод авах хэрэгтэй. Тэгвэл цаашид илтгэл, курсын ажил гээд Солонгос дээр бичих юмаа тэр багшаараа "Миний хөөрхөн багшаа" гэж наалдаж байгаад засуулаад харуулаад авахаас гадна, үргэжлүүлээд л солонгос хэлээ суралцаад байх юм даа. Нэг юм нэмж хэлэхэд Солонгос бүх эмэгтэйчүүд "хөөрхөн" гэдэг үгэнд маш дуртайн билээ шүү. Бас өөрийнхөн даасан ангиас тухайн сургуульдаа сайн яваа шавь нартаа ёстой "нугасгүй" хүмүүс байна лээ дээ. Хичээлийн завсар байн байн миний ангид сурч байсан оюутан гээд магтах нь элбэг шүү.

Хэлний курст суралцах шийдвэр гаргахаас өмнө: Ямартай ч Солонгост хэлний бэлтгэлийн 1-р шатанд /level/ суралцах нь ёстой мөнгөний гарз гэж хэлмээр байна. Миний хувьд монголоос ирэхдээ ганц ч үсэг, ганц ч тоо мэдэхгүй байсан учраас нэгдүгээр шатанд суухаас өөр аргагүй байсан. Нэгдүгээр шатанд бол үсэг үзэж, уншиж бичиж сурахаас бараг хэтрэхгүй тул өөрөө төлбөрөө төлөх хүнд бол 1,300,000-1,600,000 воныг бичиг үсэг тайлагдахад "цацна" гэсэн үг. Иймээс цагаан толгой тайлагдаж, уншиж бичих дадлагаа Монголдоо сайтар үзээд харин энд ирээд түвшин ахих шалгалт өгөөд шууд 2-р шатандаа орох хэрэгтэй юм билээ дээ.

Харин 2, болон 3-р шатанд ёстой Солонгос хэлний үндсэн тулгуур дүрэм, үг зүй, найруулга зүй үздэг тул маш хэрэгтэй шатууд. 4-р шат бол Солонгос хэл дээр өгүүлбэрийг задлан шинжлэх, уншиж ойлгосоноо бичих зэрэг гүнзгийрүүлсэн дадлагын шат юм. Ерөнхийдөө бол ТОЭФЛ /TOEFL/, IELTS-ийн бэлтгэл курстэй ижилхэн.

Солонгос хэлний бэлтгэлээс олгодог урамшуулалтууд: Хэдийгээр Солонгост хэлний бэлтгэлд сурахад их мөнгө төлдөг ч бас сайн сурч чадвал мөнгөө эргүүлээд авах боломжтой урамшуулалын scholarship маягийн хөнгөлөлт байнаа.

Хэрэв хэлний бэлтгэлийн бүх ангиас /300-500 оюутнуудын дунд гэж ойлгож болно/ дүнгээрээ нэгд орвол сургалтын төлбөрөө 100% эргүүлэн авах, бас дээрээс нь ангидаа 1- байр, 2-р байранд орвол 800-500 мянган воны мөнгө урамшуулалыг “улаан диплом”-ын хамт гардаж авна даа.

Оогийноо нь хоёр ч удаа авсан бөгөөд анх удаа энэ сургуулийнхаа хэлний бэлтгэлд хамгийн анх урамшуулал авч, “улаан диплом” хүртэж буй Монгол оюутан гэж олны өмнө зарлуулан авсандаа баяртай л байдгийн.

Хэлний бэлтгэлийн элсэлтийн хуваарь: Ер нь жилд 4 удаа элсэлт авдаг бөгөөд сонгосон сургуулийнхаа сайтнаас хараарай.

Мэдэхэд илүүдэхгүй НЭГ - Эх орны тухай мэдлэг: Ганцхан Солонгос ч гэлтгүй гадаадын аль ч оронд суралцаж байгаа хүний хувьд мэдэхэд илүүдэхгүй зайлшгүй мэдэж байх зүйл бол эх орны тухай мэдлэг. Ер нь тэгээд чамайг Бат, Дулмаа, намайг Оогийноо гэх хувь хүний үүднээс илүү “Монгол” гэдэг ганцаар үгээр тодорхойлж харах нь элбэг дээ.

Би миний эх орон ярих түүх баялагтай, сайхан орон гэж боддог. Хэдийгээр эдийн засгийн хувьд ядуу буурай, дэлхийд нэрд гарсан бүтээгдэхүүн гэх юм байхгүй ч яалт ч үгүй өөдлөн дэвших хөгжиж буй орон. Тэгээд ч бид л эх орныхоо жижигхээн хэсэгт ч болов хувь нэмэр оруулахаар гадаад суралцаж, хөдөлмөрлөж байгаа учраас надаас хамаарах эх орноо гадны хүмүүсийн дэргэд муулж гоочилох нь хамгийн тэнэг хэрэг гэж боддог. Сайнаар хэлж, зөвөөр ойлгуулвал гадныхны нүүрэн дээр заавал өөрсдийгөө муулж баллах зүйл байхгүй л гэж бодно. Магадгүй өнөөдөр би гадныхны өмнө өөрийнхөө эх оронг муулан гоочилон зогсвол өөрийгөө өөлж баалснаас ялгаагүй хэрэг бизээ.

Мэдэхэд илүүдэхгүй ХОЁР- “Ажилчин Монгол: Солонгост ирээд Монгол оюутан байгаагийнхаа төлөө өөчилж гоочлуулах зүйлтэй багагүй тулгарч байсан ч Солонгосчууд Монголчуудад муудаа биш Монгол оюутнуудын гаргасан алдаанаас болсон юм даа гэдгийг ойлгож эхэлсэн. Тэгээд ч "овоо босгоогүй бол шаазгай юунаас суух вэ" гэж.

Сайны хажуугаар саар гэгчээр Монгол оюутнуудыг сурах гэж биш ажиллах гэж ирдэг гээд дургуйцэх багш нар эндэхийн их сургуулиудад ихээс гадна "Монгол оюутан залхуу, хэнэггүй, хичээл их тасалдаг" гэх нийтлэг шошгоор бүх оюутнуудыг цоллох хандлага байдаг нь нууц биш. Бусад орнуудад ямар байдгийг мэдэхгүй юм. Гэхдээ Солонгост байдаг нийтлэг хандлага нэг тиймэрхүү. Магадгүй мөнгөгүй, ядуу гэж өөрийгөө өмгөөлж болох авч бас ч үгүй залуу хүмүүсийн хувьд ирээдүйгээ бодвол хэлээ сайтар үзээд боломж бололцоог хайвал ажилчин Монгол оюутан гэж адлуулахгүйгээр эвтэйхэн шиг ажил хийгээд суралцах боломж байна. Үүний тулд хамгийн гол нь хэлтэй байх хэрэгтэй. Бас дээрээс нь хувийн зохион байгуулалт. Тэртэй тэргүй энд суралцаж байгаа орон орны оюутнуудыг харахад, ганцхан Монголчууд л ажил хийдэггүй юм. Гадны оюутнууд бүгд л цагийн ажил хийж л байдаг. Хамгийн гол нь Монголчуудын өөр бусад дэл сул илүү хөдөлгөөн, хоосон хийрхүү зан, цагийн юмыг цагт нь биш салан задгай авир том дутагдал юм уу даа.

Гэхдээ мэдээж магистартаа сураад ажил хийгээд сайхан амьдарч, цоглог яваа залуучууд байнаа. Харин тэр цоглог яваа нөхдүүдийг хараад байхад дэм дэмэндээ дээс эрчиндээ гэгчээр хосоороо ирсэн гэр бүлийн хүмүүс байдаг. Гэр бүлийн хүмүүсийн аль нэг нь магистар, докторт орчихсон байгаа тохиолдолд нөгөөхөө гэр бүлийн визээр "татаад" дэргэдээ "аргамжаад" бүтэн цагийн ажил хийлгэнэ дээ хэхэ. Харин өөрөө хичээлдээ яваад, ажлаа хийгээд байна. Ингээд хосоороо амьдарч байгаа хүмүүс харьцангуй наануу цаануутай ар урд халаасандаа бага сага юм хийгээд суудаг юм билээ. Нэг зүйлийг хэлэхэд овоож оцоотол нээх их мөнгө хураадаггүй юм шүү.

Магадгүй оюутны визээр орж ирээд зөвхөн ажил хийх сонирхолтой хүмүүс байхыг үгүйсгэхггүй ээ. Гэхдээ цорын ганц үнэн бол Солонгост ч гэлтгүй гадаадын аль ч оронд ажил хийгээд сургалтынхаа төлбөрийг олж, амьжиргааныхаа зардлыг даан сурангаа ажил хийнэ гэдэг бол маш бэрх асуудал. Оюутан цагийн ажил хийж мөнгө хураана гэдэг бүүр ч мянгуужингийн үлгэр байх болов уу. "сураад байна уу, ажил хийгээд байна уу" 2-ын дунд болчихлоо гээд давхар дарамттай явах нэгэн нь байдаг шүү. Тиймээс та ганцхан Солонгост биш ер нь гадаадын аль нэгэн оронд сурахаар явах гэж байгаа сайтар судалж бас тухай орондоо татаж түлхэх хүнээ бодолцох, хамгийн гол тэтгэлэг гэх мэт гарцуудыг сайн бодолцохыг хүсэж байна.

Гэхдээ аливаа зүйлд хувь хүний сонголт, хандлагын асуудал байдаг. Ямартай ч хэлээ сайн үзээд, ажлын цаг, ачааллаа тооцоод явбал болохгүй биш харин ч Монголд оюутан байснаас хамаагүй дээр л дээ. Гэхдээ хичээлээ нэгдүгээрт тавиад явбал олон хөнгөлөлт, тэтгэлгүүд гарч болох бөгөөд, тухайн хөнгөлөлт, тэтгэлэгүүдийн ачаар мөнгөний асуудлыг бага сагаар шийдээд өөрийнхөө ирээдүйд гарц нээгээд явах боломжтой шүү.

Graduate degree буюу магистарт суралцах:Нэгэнт Солонгос хэлний шаардлагыг биелүүлсэн бол магистар, докторт суралцах боломжтой болно. Солонгосын их сургуулиудын магистарын сургалтын жилийн төлбөр нь дунджаар 2,300,000-3,000,000 воны хооронд хэлбэлзэнэ. Сүүлийн жилүүдэд Солонгосын их дээд сургуулиудад суралцах гадаад оюутны тоо эрс нэмэгдсэн. Энэ нь Солонгосын их дээд сургуулиудаас гадаад оюутнуудад хандсан төлбөрийн хөнгөлөлтийн бодлоготой холбоотой. Өөрөөр хэлбэл суралцах мэргэжлийнхээ нийт төлбөрийг А, В, С гэсэн зэрэглэлээр 3 хувааж төлөх боломжийг санал болгодог. А- Entrance Fee + В- сургалтын төлбөрийг семестер эхлэхээс өмнө төлдөг. Энэ нь нийтдээ 500 мянган гаруй вон буюу нийт сургалтын төлбөрийн 20-30 хувьтай тэнцнэ. SSA Fee (C) гэдэг нь сургуулийн удирдах зөвлөл, суралцаж буюу танхимын профессоруудаас оюутны суралцах явц, чадвар, өмнөх семестерт суралцсан амжилтын онооноос хамааруулан олгодог төлбөрийн хөнгөлөлт юм. Хэрэв оюутан өмнөх семестерт амжилттай суралцан мөн удирдаж буй профессороосоо сайн үнэлгээ авч чадсан бол энэ төлбөрийг төлөхгүй гэсэн үг юм.

Ингэхээр нийт магистарт суралцах хугацаандаа 500 мянга гаруй воноор суралцах боломжтой юм. Нэмж хэлэхэд Солонгос хэл, соёл судлалаар маш их хэмжээний тэтгэлэг байдаг юм билээ.

Ажлын туршлага: Магистарын сургалт нь баклаврын сургалтыг бодвол онолын ойлголт бага үздэг бие даан судалгаа хийдэг. Иймээс суралцаж буй чиглэлээрээ ажлын дадлага туршлагатай байх нь маш сайн. Хэрэв та хангалттай ажлын дадлага туршлагатай бол суралцах хугацаандаа Солонгосын засгийн газар, Солонгосын элчин сайдын яам, мөн Солонгосын соёлын байгууллагуудаас олгодог тэтгэлгүүдэд хамрагдахад давуу тал болж, өөртөө та + оноог авч чадна.

Тэгээд ч ер нь гадаадын их дээд сургуулиудад тэтгэлэг авч суралцахад тухайн чиглэлийн дадлага туршлага гэсэн шалгуур байдгийг та санаж л байгаа байх.

Цаашид магистар, докторт хөнгөлөлт, тэтгэлэгтэйгээр амжилттай суралцах, Солонгос, Англи хэл дээр эрдэм шинжилгээний хурал цуглаанд оролцохын давуу талуудыг бага сагаар бичих болно.

Дуусганаа: Нэг ангийхан

Гайхах зуур ...

Ням гараг. Яг одоо өдрийн 3 цаг.
Нэг хүний курсын ажил хийж өгнө гээд амлачихсан. Бичих гэж компьютерийнхаа ард 2 цаг суугаад 'Introduction' гэсэн үгнээс өөр юу ч гаргаж чадсангүй. Толгойд юу эргэлдээд байгааг бүү мэд, нэг л эмх цэгц алга.
Энд өчигдөр шөнөжингөө бороо ороод. Тэнгэр бүрхэг, манан ихтэй бас өрөөнд чив чимээгүй нам гүмхэн байсныг хэлэх үү, цаг хэд болж байгаа мэдэхгүй унтсаар, сэрээд хартал өдрийн 1 цаг болж байдаг байгаа.
***********************************************************************************

Хичээл дуусаад амарчихсан болохоор өдрийг муурын зулзагатай өнгөрөөдөг болсон. Өдөр ганцаараа байхаар ханьтай бас дээрээс нь өвөр дээрээ суулгаад илэхээр биенд сайн гээд манай хүн авчирч өгсөн юм. Бид 2 бие биедээ хараахан дасаж амжаагүй байгаа болохоор муурын зулзага маань сүүгээ ууж, хоолоо идчихээд л зургийн жаазны ард ороод нуугдчихна. Байгаа байхгүй нь мэдэгдэхгүй.


Муурын зулзагадаа Том гэж нэр өгсөн. Өө нээрээ Том гэснээс манай гэрт нэг Жерри байгаа.
Энэ бол Жерригийн гэр. Жерригийн гэрийн хаалганы үүдэн дээр "намаг" буюу наалддаг хор тавьсан. Хэд хоногийн өмнө Жерригийн гэр бүл өвлийг өнгөрөөхөөр манай гэрт зөвшөөрөлгүйгээр нэвтэрч улмаар бидний амгалан тайван байдлыг алдагдуулан шөнө дөлөөр хана өрөмдөж ханын цаас ховхлон дур зоргоороо хаалга гаргасан тул ээж аав хоёрыг барьж авсан. Харамсалтай нь амьтны хүрээлэн ч авахгүй гэсэн тул "цаазаар авах" ял оногдуулсан. Жаахан муухай боловч өөр арга байхгүй байсан л даа.
Ингээд нүхэлсэн газрын ханын цаасыг ахин янзлан Жеррид хаалга гаргаж өгсөн болно хэхэ. Хэрэв Жерри гарч ирвэл бас л ....

Ингэхэд өдөр манай гэрт Том, Жерри, Оогийноо 3 байх шив дээ.
***********************************************************************************

Солонгосын намар их сайхан юм билээ. Модны навчис улаан, хүрэн, шар зүйл бүрийн өнгөөр хувираад л ...









*************************************************************************************
Өнгөрсөн долоо хоногт очсон уулын орой дээрхи Буддын сүмийн зураг оруулнаа.
Сүмд хүргэх шат

Уулан дээрээс

Сүмийн лам нар үүгээр хоол хүнсээ дээшээ зөөдөг

Цастай үеийн зураг

Бяцхан байшингийн түүх

Энэ манай үеэс өмнө эрт нэгэн цагт гэнэ. Жижигхэн толгод дээр элдэв ур маяггүй ч, эгэл даруухан баригдсан бат бэх суурьтай нэгэн байшин байжээ.
Бяцхан байшинд аз жаргалтай амьдран суудаг гэрийн эзэн “Барьж босгосон энэ байшингаа мөнгө өгч, алт амласан ч хэнд ч худалдахгүй. Бяцхан байшинд маань гучийн минь гуч урт удаан аз жаргалтай амьдраасай ” хэмээн боддог байв.

Хөндийд орших тосгонг дээрээс нь тольдох бяцхан байшин өглөөний мандах нарыг бусдаас түрүүн угтаж, үдшийн саран авхайг бүхнээс түрүүн харан ээлжлэн солигдох өдөр хоногийг аз жаргалтай өнгөрөөдөг байлаа.

Өдөр хоног урсан өнгөрсөөр … Хавирган сар, арван тавны сараар ээлжлэн солигдсоор нэг мэдэхэд жижигхэн тосгоны шөнийг хүний гараар бүтсэн цахилгаан гэрлүүд, одод тэнгэртэй булаацалдан гэрэлтүүлэх болжээ. Жилийн дөрвөн улирал ээлжлэн солигдох бүрт жижигхэн тосгон хөл хөдөлгөөнд дарагдаж, амьдрал буцлах болов.

Хаврын урь орж газар дэлхий гэсэн, нар халуун дулаанаар инээмсэглэхэд, толгодын баруун ар дахь тариан талбайд үр тариа соёолж, хормой эмжин урсах бяцхан горхины хөвөөнөө хүүхэд багачууд өдөржин цэнгэн наадахыг бяцхан байшин харж, асуй ирж буй улирлын хөгийг даган баясана.

Зуны дэлгэр цагт өдрийн нар уртсахад, толгодын хормой цагаан цэцгээр хээлэн гоёж, шоржигнон урсах горхинд хөгжилтэй жаалууд шумбан сэлэхийг бяцхан байшин харж баясана.

Өдөр бага багаар богиносож, нарны илч улам улмаар цаашилан газар дэлхий өнгөө өөрчлөж, навчис улаан, шар, хүрнээр зүсээ хувиргасан намрын улирал ирлээ. Амьд бүхний хөдөлгөөн удааширч, боловсорч гүйцсэн улаан алимаа мөчир нь даахгүй багсайх цагаар хүүхдүүд сургуулийн зүг явлаа. Амьтай бүхэн тэнхэрч налайсан намрын улирлыг бяцхан байшин харж баясана.

Одод бяцхан үрстэй саран авхай өдрийн уртыг шөнөөр гүйцэж газар дэлхий цагаан өнгийн хүрмээр ижилсэн гоёсон өвлийн улирал ирлээ. Алимны модод гүн нойрондоо амар тайван нойрсож, цана чаргаар хүүхэд багачууд хөгжилдөн тоглохыг бяцхан байшин харж баясана.

Нэгэн өдөр этгээд сонин төмөр хөлөг жижигхэн тосгоны замаар сүр дуутай орж ирэхэд бяцхан байшин гайхан харжээ … Тэр өдрөөс хойш төд удалгүй этгээд сонин төмөр тэрэгний тоо олширч хөнгөн хөлт морин тэрэг үзэгдэх нь ховорджээ. Тэр өдрөөс хойш төд удалгүй газар хэмжигчид бяцхан байшингийн өмнөх талбайг төө алдахгүй хэмжиж гэнэ. Төд удалгүй уурын хөдөлгүүрт машин ирж, бяцхан байшингийн өмнөх цэцэгт талыг хуу хаман газрын хөрсийг эргүүлж гэнэ …. Ар араасаа хүнд даацын машин цуварсаар … Том чулуу ачсан машин, хайрга ачсан тэрэг, эцэс сүүлд нь зам индүүдэгч машин бяцхан байшингийн эргэн тойронд гялгар толь шиг зам тавьжээ.

Төд удалгүй бяцхан байшингийн тосгон хот болон өргөжиж хүнд даацын машин нааш цааш холхилдох болжээ. Бензин түгээгүүр …. Байр сууц, амралтын газар … Шинэ хот өргөжин тэлсээр тун ч завгүй өдөр хоног өнгөрсөөр. Ганцхан бяцхан байшин л өөрчлөгдсөнгүй, тэр болгоныг ажигласаар л.

Гялгар хар замын тоо нэмэгдэж, жижигхэн тосгоноос юу ч үлдсэнгүй өөрчлөгдөв. Харин бяцхан байшингийн эргэн тойронд дэлгүүр, сургууль, орон сууцны барилга ээлж дарааллан боссоор … Тосгоны хамгийн өндөрт байж, хамгийн эхэнд нарыг угтагч бяцхан байшин өдрийн нарыг үзэхгүй больжээ. Их хотын дунд гуниглан ганцаардсан бяцхан байшинг мөнгө өгөөд ч, алт амлаад хэн ч тоож харахааргүй шоовдорлогдон орхигджээ.

Хуучин тосгоны амар тайван шөнө үл унтрах цахилгаан гэрэл, машины нүргээнт хөгөөр солигджээ. Нэгэн өдөр бяцхан байшин “Хотод амьдрана гэдэг ийм юм байдаг байжээ” гээд санаа алдав гэнэ. Гэсэн хэдий ч бяцхан байшин хотын амьдралыг сайн ч, муу ч гэж хэлж чадахгүй байлаа. Харин хуучин тосгоныхоо амар тайван амьдралыг үгүйлэн, тэнгэрт түгэх одод, саран авхайн ихэмсэг инээмсэглэл, нарны илчит улаан цацрагыг санан гансарах болов.

Төд удалгүй бяцхан байшингийн өмнөх замаар трамбай явж эхлэн, тун удалгүй бетон суурьтай агаарын замаар галт тэрэг хурдалж, бас удалгүй газар доогуур метро сүнгэнэх болжээ.

Хөлийн хурд, хөнгөн тэргэний дугуйны эрчээр яарах хүмүүс бяцхан байшинг анзаарах нь үгүй.

Төд удалгүй бяцхан байшинг тойрсон 3 давхар, 4 давхар байшингууд тэнгэр харанхуйлсан 25 давхар, 35 давхар байшингуудаар солигдож бяцхан байшинд нарны илч тусахаа больж, шөнийн тэнгэрт гялалзах одод хотын неон гэрэлд дарагдан харагдахаа больжээ.

Энэ бүхний эцэст алимны тансаг үнэртэй модод, шөнийн тэнгэрт бужигнах гэрэлт одод, саран авхай, нарны илчийг зүүдэлсээр хотын амьдралаас уйдан залхаж эхлэв.

Ганцаардал, гунигт автсан бяцхан байшингийн харах нүд болсон хоёр цонх үйрэн хагарч, хаалга үүд нь савчин ганхажээ.

Хаврын нэгэн нарлаг өдөр бяцхан байшинг барьсан эзний зээ охин нь замын дэргэдүүр явж байгаад бяцхан байшинг харан зогь тусан зогсжээ. Хогийн ургамалд идэгдэж уйтгарт автсан бяцхан байшинг таньсан бүсгүй нөхөртөө “Энэ бяцхан байшин миний эмээ хүүхэд байхдаа амьдарч байсан байшинтай их адилхан юм. Энэ бяцхан байшинг алимны модоор хүрээлсэн цэцэгт толгод руу нүүлгэвэл тун сайн байхсан” гэж хэлжээ.

Ингээд залуу хос бяцхан байшинг нүүлгэхээр шийджээ. Байшинг нүүлгэхээр ирсэн ажилчид бяцхан байшинг хараад “Үүнийг хаашаа ч нүүлгэж буулгахад эвдэрч хэмрэхгүй үнэхээр бат бөх баригдсан ховорхон байшин байна” гэж уулга алдацгаав.

Гэнэтийн явдалд балмагдсан бяцхан байшин болж буй үйл явдалд аажим аажмаар дасаж замаар өнгөрөх орчин тойрныг ажиглан харжээ. Урт удаан хугацаанд мартагдах дөхсөн тариан талбай, танил дасал болсон дуу чимээ сонсогдож эхлэв. Бяцхан байшинг энд ч тэнд ч буулгана гэж маргалдсаны эцэст алимны модоор хүрээлсэн цэцэгт бяцхан толгодыг олжээ. Бүсгүй “Энэ л бяцхан байшинд тохирох хамгийн сайхан газар юм” хэмээн дуу алдахад бяцхан байшинд ч гэсэн тэрхүү газар таалагдаж байв.

Бууриа сэлгэн шинэчилсэн бяцхан байшингийн дээвэр, цонх, хаалгыг нь янзалж урдын адил гэрэлтэх болов. Өнгө тансаг үзэсгэлэнт толгодод бууриа сэлгэсэн бяцхан байшин өглөөний мандах нарыг бусдаас түрүүн угтаж, үдшийн саран авхайг бүхнээс түрүүн харан ээлжлэн солигдох өдөр хоногийг аз жаргалтай өнгөрөөх болжээ.

Хавар, зун, намар, өвөл … дөрвөн цагийн улирал ээлжлэн хөвөрсөөр бяцхан байшинд хүүхдийн инээд, хүмүүсийн амар амгалан аз жаргалтай амьдрал үргэлжлэх болжээ.

Бяцхан байшингийн амар амгалан амьдралыг их хотын нүргээн ахин эвдсэн болов уу …

Бяцхан байшин их хотын нүргээнд ахин амьдрахыг хүсэх болов уу …

Тэнгэрийн од, саран авхай бяцхан байшингийн цонхоор шагайж … дөрвөн улирал ээлжлэн солигдсоор …

Жижигхэн тосгонд шинэ амьдрал чимээгүйхэн, алгуурхан ахин айсуй ….



“작은 집 이야기” 버지니아 리 버튼
“Бяцхан байшингийн түүх” Виржиниа Ли Буртон
Зургийг бэлтгэсэн: Шуудшууд
Солонгос хэлнээс Монгол хэлнээ хөрвүүлсэн: Оогийноо
2009 оны 11-р сарын 13

Түр зуур .....

Түр зуурын орчлонд
Түр зуурхан ирээд
Түр зуурын бүхэнд
Түр зуурхан дурлана.

Цонх

Нар тусах цонх өөрт тань бий.
Зургаа түргэхэн дуусгаад салхинд гарч цээж дүүрэн амьсгалахыг юунаас юунаас илүү хүсэж байлаа. Сэнсний хуурай агаартай, хаашаа хаашаа 3 метр хүрэхтэй үгүйтэй бүүдгэр өрөөнд өдөржингөө зураг зурсанаас болж, нимгэн цамц аадар бороонд нэвт цохиулсан мэт хөлсөндөө норон гүн усанд амьсгалаа түгжин олон цаг байсан мэт сэтгэгдэл төрж байв.
Нарийхан урт хонгилоор явсаар шатаар өгсөн гадагш гарахад саун мэт чийглэг бөгчим агаар гялгар уутанд толгойгоо хийсэн адил бүчээд авах хэдий ч хулганы жижигхэн өрөөнд амь тэмцэн амьсгаадахаас хамаагүй дээр ажээ.*********************************************************************************
Амралтын хоёр өдрийг тааруулан үзэсгэлэнгээ гарахаар Баасан гарагийн шөнийн галт тэргээр Сөүлд ирлээ. Солонгост ирээд 2 жил болсон хэдий ч нийслэл хотыг нь анх удаан үзэж сонирхохын далимд үзэсгэлэнгээ гаргаж байгаа нь энэ юм.

Санаж сэдэж явсан ажил маань сэтгэлд хүрэхүйц бүтсэний дараа хүний нутагт ажиллаж амьдарч сурч байгаа Монголчуудыг нэгтгэдэг Түндэмүний Монгол тауныг зүглэв.
Нэгэн ижил неон гэрлэн чимэглэлтэй Солонгосын ихэр гудамжнуудаас Түндэмүний монгол тауны гудамжийг ялгаж танихад төвөгтэй байсангүй. Гудамжны аман дээрээс эхлээд л хөлчүү Монгол залуус том том дуугарч, тойрог үүсгэн тамхилцалгаах нь тун чиг танил дүр зураг санагдаж байлаа.

Гурван эгнээ суудал нь пиг дүүрэн хүнтэй Монгол “шигдан”-ы /зоогийн газар/ сонголт үгүй ганц сул суудал дээр сууж хоолны цэс ч харалгүйгээр шууд цуйван захиалав. Хагас, бүтэн сайн өдрүүдэд Сөүл мөнхүү ойролцоох хотуудад ажиллаж амьдардаг Монголчууд Түндэмүний монгол таунд ирж алжаалаа тайлан өөр хоорондоо уулзаж учирдаг болохоор энэ газар тун их хөл хөдөлгөөн ихтэй байх ажээ.
Хоол хүлээх зуурт хүмүүсийн яриа чихний үзүүрт шүргэнэ. Монголд юмны үнэ нэмэгдсээр Солонгостой амьжиргааны өртөг ижилхэн байгаа ч цалин нь гүйцэж түрүүлж чадахгүй бахардсаар ард хоцорч байгаа тухай, дүү “баагий”-гаа энд нэг сургуульд чихчих ямар боломж байна гэхчилэн аж амьдралын яриа, “муусайн” Солонгосчууд Монгол хүний чигчий хуруунд ч хүрэхгүй арчаагүй сулбагар хэрнээ “хүчирхэг” “оюунлаг” Монголчуудын эх орон яагаад урагшлан хөгжихгүй байгаа нууцыг тайлах цэц булаалдах хөөргөн яриа чих загтнуулна.
Булангийн ширээнд өмнөө “сам чон”-ы 2 литрийн задгай шар айраг тавьсан барзгар нүүртэй хүрэн бор залуу ганцаараа суух нь өөрийн эрхгүй нүдэнд минь тусав. Энэ шигданд 4 хүний ширээг ганцаарчилаад суусан хүмүүс бид хоёр л байгаа бололтой.
Над шиг тал бүрт хараа бэлчээн чих тавьж хэрэгт дурлахгүй зөвхөн урдах шар айргаа гөл ширтэж суугаа тэр залууг би өөрийн эрхгүй сайтар ажиглав. Барилдаж ноцолддог янзын чацархуу том биенд дэндүү багадсан гэмээр цагаан подволк, хар ногоон дисант өмд өмсжээ. Зураач болоод тэрүү хамгийн түрүүнд хүний нүдийг ажигламтгай зантай. Шинжвээс, залуугийн яг л мөс мэт гөлгөр, болор нь эргэчихсэн юм уу гэлтэй мэлгэр хөшингө цагаанаараа эргэсэн харц нь насандаа баймгүй уйтгартай харагдах агаад түүний харц надад битүү гүн саарал мананд төөрсөн мэт сэтгэгдэлийг төрүүлэхэд дотор хачин болоод явчихав. Энэ бодлоосоо болоод дэндүү их дурлаж захиалсан цуйвангаа идэх хүсэл оргүй алга болчихлоо.
Залуу өөрийг нь ажиглаад байгааг мэдэрсэн бололтой дундуур шар айргаар барьсаар намайг чиглээд ирэв.
- “Сайн уу. 2-уулаа хоёр талд ганцаараа суугаад яахав. Монгол хүмүүс байна яриа нийлээд сууя. Чамайг анх удаа харж байна. Сөүлийнх биш үү. Хаанаас яваа вэ, энд юу хийдэг вэ” гэлээ. Түүний ярианы өнгө, хоолойг сонсоход харагдаж байгаа шигээ тийм ч уйтгартай нэгэн биш бололтой. Би Сөүлд ирсэн зорилгоо дурьдаад монгол хоол идэх санаатай ирсэнээ хэлэхэд тэр миний зураач гэх үгийг олзуурхан өлгөж аваад Монгол нутгийн сайхан зураг ч үнэхээр сайхан шүү гээд нүд нь илтэд гэрэлтэж
- “Өө сайхан мэргэжил байна. Монголд хамгийн сүүлд хэзээ очсон. Ах нь нутагтаа очилгүй 10 жил болж байна. Монгол яваад ирсэн хүн бүрээс монголын тухай сонин хачин сонсох дуртай” гэв.
- “Энэ зун яваад ирсэн” гэхэд
- “Заа яриад бай” гэж тушаангуй өнгөөр хэлэв.
Бид хоёр Монголын тухай зөндөө зүйлийг ярив. Монголын тухай ярьж суусан тэр хэдэн цагийн хооронд нөгөө хүн маань миний анх харсан битүү мөсөөр хучигдсан гөлгөр нэгэн биш хөдөө нутгийн сэргэлэн цовоолог адуучин хархүү болон хувирсан харагдаж байлаа.
Намайг явах болсоноо хэлэхэд тэрбээр надаас нэгэн зүйлийг хичээнгүйлэн гуйв.
- "Ахынхан гэр энүүхэн энд ойрхон байгаа. Чи манайд очоод нэг зураг зураад өгч болох уу. Ах нь цонхгүй подволын өрөөнд амьдардаг. Чи ахынхаа өрөөний ханан дээр нэг сайхан томоохон шиг цонх зураад өг. Ах нь хөлс мөнгийг нь чадахын хирээр гомдоохгүй өгөхийг хичээнээ" гэлээ.
Амьдралдаа сонссон үнэхээр сонин бас гайхалтай гуйлт тэр байв. Яагаад ч юм дотроос минь хэн нэгэн зүүгээр хатгаж, тэр хүн надаас хараагаа шилжүүлэхээс өмнө би яарч сандран “Заа тэгэлгүй яахав” гэдэг үгийг тэвдэн хэллээ. Хүн надаас юм авах гэж гуйж байгаа биш би харин тэр хүнээс ямар нэгэн зүйл салгах гээд чармайж байгаа мэт, тэр хүн гуйлтын минь хариуд “үгүй” гээд хэлчих вий гэх эмээх мэдрэмж өөрийн эрхгүй надад төрөөд явчихав.
Ингээд бид хоёр тэдний гэр лүү алхлаа.

********************************************************************************
ЦОНХ

Түндэмүний Монгол таунаас 3 гудамжны цаана тэр залуугийнх байдаг ажээ. 3 давхар байшингийн подволын шатаар нарийхан урт үргэлжлэх хонгил руу буулаа. Хонгилын баруун талаар үргэлжлэх жижигхэн өрөөнүүдийн үүд бүгд нээлттэй байх бөгөөд зарим нь хүн амьдардаг бололтой гудас чемодан, номын тавиур, сэнс байх агаад нэг өрөө нь нийтийн ариун цэврийн өрөө бололтой ариутгалын бодис бохирын үнэртэй холилдон сэнхийнэ. Хонгилийн шатны эсрэг талын бусдаасаа арай том өрөөнд оёдолын үйлдвэр ажиллаж байлаа. Харин буланд байрлах мухрын өрөө миний зураг зурах айл.
Өрөөний хойморт нэг гудас, түүнтэй залгаа овоолсон хэдэн хувцас, будаа агшаагч, ус буцалгагч үргэлжилж, зүүн хананд даавуугаар урласан Монголын төрийн далбаа, асаалттай орхисон сэнснээс өөр эд хогшилгүй байв. Хаашаа хаашаа 3 метр хүрэхгүй
өрөөнд өөр эд хогшил тавих ч арга үнэндээ алга байв.
Би ч шууд ажилдаа оров.
Баруун ханан дээр 1 метр гаруй цонх зурлаа.
Сэлүүхэн том цонхоор хээрийн салхи төвөггүй үлээгээсэй гэсэндээ олон салхивч гаргахыг хүссэнгүй нэг том салхивч зурлаа.
Цонхны наана цэнхэр шар цэцгэн хээтэй цагаан хөшгийг гурвалжилан хуниж зурлаа.
Орой дээрээ мөнх цагаан цасан хучилгатай сүрлэг өндөр нүцгэн уул, түүний оройг ороосон сэрэмгэр нимгэн цагаан үүлтэй гүн цэнхэр тэнгэрийг хөшигний зурвасаар харагдахаар зурж, уулын энгэрээс үл мэдэгдэм эх аван мурилзах туузан цэнхэр голыг торгон ногоон талын дундуур урсгаж зурлаа.
Жижигхэн давчуу өрөөнд орой зай үүсгэн, сэтгэл сэргээхийн тулд уул ус, тал хээрийг тэртээ доор, би өөрөө энэ бүгдийг өндөр дээрээс харж байгаа мэтээр алслуулан зурлаа.

Гарын хөдөлгөөн, зураас бүрийн таталбарыг харж зогссон Балдан тал хээр, уул ус зураад дуусахын алдад сэтгэл нь ихэд хөдөлсөн бололтой нүдэнд нь нулимс цийлэгнэж сааралтсан хоолойгоор:
- "Энд 10 жил амьдарахдаа анх удаа нутгийн салхи, голын хархирааг мэдэрч байна шүү. Ахын дүү энэ сайхан ногоон тал дээр морьтой хүн, бас сайхан монгол гэр зурж болох уу" гээд сул дорой дуугаар аргадангуй гуйв.
Голын эргийн наахан Монгол гэрээс ногоон талаар дөрөө нийлүүлэн хатирах хос морьтонг цонхоор харж байгаа над руу ирж байгаа мэтээр зурлаа.
Эцэст нь цонхны тавцан дээр жижигхэн хөгжилтэй болжмор хөх тэнгэрт дүүлэн нисэхэд бэлэн мэт цомцойлгон зурлаа.

Зураг дууссаны дараа өнөөх хүн гудасныхаа байрыг солиод цонхны эсрэг талд тавихад бид хоёр цонхоор алсын бараа ширтэж чив чимээгүй хэсэг суув.
Харин би зургаа түргэхэн дуусгаад салхинд гарч цээж дүүрэн амьсгалахыг юунаас юунаас илүү хүсэж байлаа. Сэнсний хуурай агаартай, хаашаа хаашаа 3 метр хүрэхтэй үгүйтэй бүүдгэр өрөөнд өдөржингөө зураг зурсанаас болж, нимгэн цамц аадар бороонд нэвт цохиулсан мэт хөлсөндөө норон гүн усанд амьсгалаа түгжин олон цаг байсан мэт сэтгэгдэл төрж байв.
Нарийхан урт хонгилоор явсаар шатаар өгсөн гадагш гарахад саун мэт чийглэг бөгчим агаар гялгар уутанд толгойгоо хийсэн адил бүчээд авах хэдий ч хулганы жижигхэн өрөөнд амь тэмцэн амьсгаадахаас хамаагүй дээр ажээ.

***********************************************************************************
ЦОНХНЫ ЦААНА

Тэр Солонгост 10н жил амьдрахдаа сэлүүхэн уужим, амар тайван мэдрэмжийг ганц ч удаа мэдэрч байсангүй. Зураач залууг гаргаж өгсний дараа гараа дэрлэж хэвтээд шүдэнзний толгой амандаа зуун цонхоор алсын бараа ширтэн хэвтлээ.

Дэргэд хүнгэнэх сэнсний салхи энэ удаад хээр талын тэнүүл салхи мэт сэвэлзэж тэртээ хол адуу янцгааж, голын хархираа чихэнд хөг аялаж тэр өөрөө эмээлээ дэрлэн өвсний толгой амандаа эмрэн хэвтэх дүрд биелэж цагийн зүүнд урсан өнгөрсөн амьдралаа эргэцүүлэн бодлоо.
Аймгийнхаа төв тоотойхон орж үзэхдээ дотор давчидан өөрийн эрхгүй хөдөө рүүгээ яардаг дээлтэй монгол хүү 18хан насандаа нийслэл хотоо ч үзэж чадалгүй Буянт Ухаагаас Солонгосыг зорьсон. Онгоцноос бууж олны хөлд дайруулах шахан хүний урсгалд хөвсөөр ...
Солонгос зааварлагчийн даллалтаар жижигхэн тэргэнд суухаар онгоцны буудлын байшингаас гартал дотор базлам бүгчим агаар амьсгалахад бэрх цээжин дээр хүнд дарахад өөрийн эрхгүй буцаад гүймээр санагдаж, хамгийн түрүүнд ингээд л хүний нутагт амьсгалж ч чадахгүй үхэх юм байна даа гэсэн бодол төрсөнөө санана.
Гэрээний 3н жил ажиллаж хурааж хуримтлуулсан мөнгөө хөдөө байх ээж аавдаа явуулахаар нэгэн Монгол каргоны илгээмжинд өгсөн ч нөгөөх нь төд удалгүй дампуурал зарлажээ. Хариуцлага хэн хүлээх нь мэдэгдэхгүй хохирогчдын мөнгийг хэн төлөх нь ойлгомжгүй тохох эзэн ч үгүй, учир шалтгаан нь үл тайлагдах ээдрээтэй дампуурлын эцэст түүнтэй адил олон Монголчууд хохироод л үлджээ. Аргаа ядаад нэгэнт ирсэнийх буцах зардал басхүү ганц хоёр илүү цаас олох санаатай ажиллаж байтал визний хугацаа ч хэтэрч харлав.
Түүнийг ингэж мунгинаж байх хооронд эцэг эх нь ч сар хүрэхгүй хугацаанд дарааллан бурхны оронд заларч хүний ганц хүү эх орондоо ч , хүний нутагт ч эзэнгүй гөлөг шиг буцах хаяггүй харанхуйд гээгджээ.
Эрдэм номын мөр хөөж завдаагүй залуу насаа хэдэн ногоон цаасанд торлуулж, угаас ах дүү цөөнтэй, үгүйлэн санах хүнгүй болсон тэрбээр Монголдоо буцах ямар ч хүсэлгүй болж цалингийн илүүг харан хүний нутагт үйлдвэрээс үйлдвэрт шидэгдсээр 10н жилийг арай ядан “идэж” өнгөрөөжээ.
Байр хоол үнэгүй бас дээрээс нь харын хүнийг чамлахааргүй цалингаар ажиллуулдаг болохоор тэр хонгилын оёдолын үйлдвэрийн энэ ажилдаа сүүлийн 5 жил зүтгэсэн.
Цонхгүй хонгилд унтаж, цонхгүй хонгилд ажиллахад гадаа нар хэзээ мандаж хэзээ жаргадагийг ч бараг мартсан энэ бүхэн ч түүнд нээх сонин зүйл бас биш... Тэгээд ч Монголын сайхан талд саатаж хорогдоод жаргадаггүй нар энд 5 өнгөрөхтэй үгүйтэй л нүүрээ буруулаад алга болчихдог.
Орой бүр Түндэмүний Монгол тауны шигданд үдшийг өнгөрөөх түүний амьдрал яг л цуурга түгжээгүй, хэрээсэн торгүй хэрнээ эрх чөлөөг мөнгөөр чөдөрлөсөн шорон шиг санагддаг байв. Ядуу эх орны иргэн болж төрсөний төлөөс энэ юм шиг.
Харин зураач залуугийн бэлэглэсэн энэ цонх харанхуйгаас харанхуй руу тэмтчисэн түүний харх шиг амьдралд цонхны цаана гарч шинээр бүхнийг хийх залуу хүний ирмүүн хүслийг сэрээсэн бадрангуй хөг байлаа.
Өмнө хэзээ ч аливаа зүйлийг нягтлан боддоггүй байсан тэр энэ удаад цонхоор алсыг харан хэвтэхдээ энэ мэт өнгөрсөн, одоо, ирээдүйнхээ амьдралыг эргэцүүлэн бодсоор харанхуй дундах мөнхийн гэрэлтэй цонхны цаадах ирээдүйгээ сэтгэлдээ өнгөтөөр төсөөлөн зурсаар унтлаа.
Зүүдэндээ тэрбээр эх нутагтаа эргэж очоод эцэг эхийнхээ голомтыг үргэлжлүүлж хээр талд адуун сүргийн захад тэнгэрт гялалзах түг түмэн одод тоолон хэвтэж байгаа өөрийгөө харлаа. Газраас ургах галт улаан өглөөний шаргал нарыг угтаад гэрийн зүг яаравчилан давхина. Гэрийн бараа харагдахын алдад ижий нь хүүгээ саравчлан Балдаан миний хүү нааш ир Балдаан Балдаан гэж дуудах нь сонсогдлоо.
Зүүдэнд дуудах ижийн дуу бүдгэрсээр 5 жилийн турш өглөө бүр дуудаж сэрээдэг Солонгос ажмаагийн Балдаан гэх дуугаар солигдох нь ажлын эхний өдрийн 8 цаг болж байгааг илтгэнэ.

**********************************************************************************
5 сарын дараа би Сөүл орох ажлын далимаар өнөөх залуутай уулзахаар түүний амьдардаг 3 байшингийн подволд очлоо. Нарийхан хонгилоор явсаар булангийн өрөөний хаалгыг зөөлөн нээсээр ортол Балдангийн овоолттой байдаг хувцас мөнхүү хаалганы эсрэг талд байх цонх үгүй болжээ. Монголын төрийн далбаа хийгээд, зэрэгцээ хоёр ханын цаас үгүй болсныг харахад Балдан энд ажиллаж амьдрахаа больж цонхоо хуулж аваад хаана нэгтээ явсан нь илт байлаа.
Ер бусын андтайгаа уулзаж чадаагүйдээ жаахан харамсангуй эргэн гарах зуур 20 хүрээгүй Монгол хүүтэй таарав. Оёдолын үйлдвэрт шинээр ажилд орсон Монгол хүү цонхгүй өрөөний шинэ эзэн болохоор гар цүнхээ барин ирж буй нь энэ ажээ.

SHUUDSHUUD-д тохиолдсон явдлаас сэдэвлэн бичив.

Зугаалах уу?

Тежон усан цахилгаан станц, далан
Амьдран суугаа Тежон хотод үзэж харж, зугаацан зүггүйтэх олон газар байгаа тухай бичиж байсааан. Тежон хотын баруун хойноос урагш сунаж урсах Гим мөрний эргийг “бараадуулаад” Солонгосын ерөнхийлөгчийн манайхаар бол сэрүүн лабиран, эртний түүх дурсгалын бяцхан хотхон, амралт зугаалгын цогцолбор гэх мэт олон зүйлийг барьж босгосны нэг нь Тежон усан цахилгаан станцын далан.



Усан цахилгаан станцын бүтэц нь яг л мөсөн уул шиг гол хэсэг нь газар доор нүднээс далд бий.Усан цахилгаан станцын далан буюу эндэхийн монголчуудын хэллэгээр Тежон дэм нь олон үүргийг давхар гүйцэтгэнэ. Үерээс хамгаалах далан, далангийн системийн гол судалгааны төв /Солонгост 17 том далан байдаг бөгөөд тэдгээрийн судалгааны гол төв Тежон усан цахилгаан станц дээр байрладаг/, цахилгаан үйлдвэрлэгч, Тежон хотын цэвэр усны гол нөөц тул дархан цаазтай хамгаалалтын бүс газар, мөн Тежонд хамгийн томд тооцогдох амралт зугаалгын төв гэх мэт.

Энэ өвөө амарч яваа хүмүүсийн зураг авч ганц хоёр дэвсгэрт халааслах санаатай л сууж байгаан.

Энэ мэт "ирээдүйтэй", Олимпийн медалийн мэрийлттэй тамирчид мэр сэр үзэгдэхийн билээ ... хэхэ

1980 онд ашиглалтанд орсон Тежон усан цахилгаан станц зөвхөн Тежон хотоо эрчим хүчээр хангаад зогсохгүй хөрш хотуудаа цахилгаанаар хангаж байна.

Энд нэгэн зүйлийг хачирлий. Миний мэдэхийн 8 жилийн өмнөөс л Ховдын Дөргөний, Үенчийн гээд хэл ам татлуулсан усан цахилгаан станц баригдах тухай яригдаж нутгийн иргэд унь тооноо барьж босож эсэргүүцэх юм болоод л байсан. Эцсийн бүлэгт нөгөө усан цахилгаан станцууд нь баригдаж гийгүүлсэн юм одоо хүртэл дуулдахгүй баруун аймгууд Оросоос хараат хазаартай морь шиг цахилгаанаа хэрэглэсээр л байх юм. Намайг хүүхэд байхад л цахилгааны мөнгөө төлөөгүй Оросод их өртэй нэрээр байсхээд л тогны хязгаарлалтанд орж аймгийн төв тэр чигтээ харанхуй байдаг байж билээ.
Орос ахын уур хүрвэл цахилгааны нэг шон доош дарахад л Монголын баруун хязгаар тэр чигтээ харанхуй болдог нэг далайлтын шидэт дохиур шиг ... Ганц ч гэсэн юм гараас гаргаад усан цахилгаан станцаа горим дүрмийн дагуу зөв бариад ашиглалтанд оруулчихвал их л хэрэгтэй эд бололтой дог.
Тежон хот л гэхэд 2 сая гаруй хүн амтай гэж байгаа. Монголын нийт хүн амтай тэнцэхүйц. Гэтэл 2 сая хүн амтай хотын цахилгааны хэрэглээг энэ цахилгаан станцаар хангаад л илүүдлээ бусдад гар сунгаад өгч байхад баруун хязгаарын хэдхэн аймгийнхаа цахилгааныг нэг цахилгаан станцаар шийдчих боломж байгаад байгаам шиг.
Ойр орчмыг нь янзлаад сайхан цэцэрлэгт хүрээлэн давхар барихгүй ч дан ганц цахилгааны хэрэглээг бүрэн хангачих цахилгаан станц миний Ховд нутагт удахгүй ашиглалтанд орохын өлзийтэй сайхан ерөөлийг өөд өөд нь өргөн дэвшүүлье ээ.







Борооны улиралаар усны түвшин ихдэж эргээсээ халих үеэр далангийн хавхлагыг нээж усаа асгадаг. Шөнөөр очиж зураг авахаар өнгө өнгийн гэрэл солонгороод дуу нь их сүртэй тээр жил Нигерийн хүрхэрээн эргэн дээр зогсож байсныг санагдуулам сэтгэгдэл төрүүлж өнгөрсөнийг дурсуулахын билээ /Нигерийн хүрхэрээн талаар бол Итгэлт баян шиг мянгуужиндаж байгаан шүү хэхэ/

Өтгөн гэзгийг сул асгасан мэт л харагдаж байна уу. Зурагнуудыг Shuudshuud