“Ухамсарт үхэл үү” эсвэл улс төрийн өшөө авалт уу?

Баасан гарагийн орой Өмнөд Солонгосын ерөнхийлөгч асан Ру Му Хён “Тэсвэрлэж үл барах энэ шаналалыг төсөөлөн буулгахад бэрх байна. Миний үлдсэн амьдрал бусдад зөвхөн гай зовлон төвөг удна. Би одоо юу ч хийж чадахаасаа өнгөрсөн. Бүү гунигла. Амьдрах, үхэх гэдэг нь байгалийн жам ёс биш гэж үү? Хэнийг ч бүү зэмлэ. Энэ бол хувь тавилан. Намайг чандарлаад, гэрийн минь ойрхон оршуулаарай. Би энэ тухай удаан бодсоон” гэсэн богинохон зурвас үлдээгээд гэрийнхээ ардах уулнаас үсрэн амиа хорложээ.

Түүний үхэл залуучуудын бүтэлгүй хайрандаа гутран өндөр байшингаас “агшинддагаас” тэс ондоо удаан хугацаанд бодож гаргасан шийдвэр болох нь богинохон зурваснаас илт байлаа.

Сайн дураараа үхлээ даллаж өөрийгөө шийтгэх нь нүглээ наминчлах гэсэн арга уу, эсвэл амьдралд гутарч, зовлон шаналалаасаа хурдхан ангижрах гэсэн үйлдэл үү?

Амиа хорлох нь арчаагүй доройн шинж гэж Монголчууд үздэг. Мөн амиа хорлогсдыг диваажин ч, там ч хүлээн авдаггүй гэх. Гэтэл хүний үхлийн хамгийн дорд хэлбэрийг сонгон амиа егүүтгэсэн Солонгосын ерөнхийлөгч Ру Му Хёны үхлийг эх сурвалжууд 6 сая ам долларын хээл хахуулийн хэрэгтэй түлхүү холбон бичиж байна.

Улс төрийн тавцанд олон жил зүтгэхдээ олж авсан шудрага, хээл хахуулиас ангид гэсэн нэр хүндэд нь сэв суулгасан 6 сая ам долларын авилгалын хэрэг түүнийг амиа хорлоход хүргэж ард түмэн, нийгмийн өмнө хүлээх хариуцлагаа үхлээр цайруулж байгаа хэрэг үү?

Хэрэв 6 сая доллар авчихаад түүнийгээ ил тод хүлээн зөвшөөрч чадахгүйдээ шаналан амиа хорлож буй бол Монголд энэ мэт хэрэг үйлдсэн өч төчнөөн ихэс дээдэс шинэхэн сонгогдсон ерөнхийлөгчийн хийх ажилд “дэм үзүүлэн” ар араасаа уулнаас үсэрч, авилгалдаа ялзарсан Монгол амиа хорлох ухамсарт үйлдлийн үрээр дороо цэвэрших байх даа гэж!!!!!! …

Ямартай ч Хёнтэй холбоотой авилгалын хавтаст хэрэг түүний шарилын тагтай цуг хаагдлаа гэж Солонгосын хэвлэлүүдээр бичиж байна.

Ерөнхийлөгч асан Хёны үхлийн дараа Солонгосын Хууль зүйн сайд Ким Кён Хан “Түүнтэй холбоотой авилгалын хэргийг хааж байгаа. Харин экс ерөнхийлөгчийн гэр бүлтэй холбоотой мөрдөн байцаах ажиллагаа цаашид үргэлжлэх болно” гэж өнгөрсөн Бямба гарагт мэдэгдсэн.

Мэдээллийн эх сурвалжуудыг харахад ерөнхийлөгч асан Ру Му Хён яг өөрөө гардаж их хэмжээний мөнгө аваагүй ч түүний эхнэр, болон ойрын хамаатны хүмүүсийн олон сая доллар авч байсан үйлдэлүүд баримтаар хөдөлшгүй нотлогдсон гэж хууль хяналтынхан мэдээлж байгаа. Магадгүй сайн хүний нэрийг 3 худалдаж иднэ гэдэгтэй адил нөхрийнхөө нэр хүндээр түрүү барин өр барагдуулах зорилгоор түр хугацааны зээл гэмээн авч байсан сая сая доллар нь ханаж цадахаа мэдэхгүй сувдаг эхнэрийхэн гарын салаагаар урсаад дууссан байж болох талтай.

Сүүлийн жилүүдэд ерөнхийлөгч асан Ру Му Хёны гэр бүлийн гишүүдийн тансаглалын талаарх мэдээлэл Солонгосын шар хэвлэлийн хуудсыг дүүргэх гол сэдэв болж байсан гэх. Ерөнхийлөгчийн охины Америкийн нэгэн арлын далайн эрэг дээрх тансаг харш, 60 гарсан эхнэрийхэн насандаа ахадсан ямба, гоо сайхны мэс заслууд гэх сэдвүүд шар сонины сэтгүүлчдийн үзэгний бэхийг барж байжээ.

Гэтэл зарим нэгэн эх сурвалжуудын бичиж байгаагаар экс ерөнхийлөгч Хёны үхлийг Солонгосын одоогийн ерөнхийлөгч Lee Myung-bak-тай холбон тайлбарлаж байна. Биенээ үзэн ядахын дээдээр адалдаг улс төрийн 2 хүчин болох МАХН, Ардчилсан нам хоёр шиг эсрэг тэсрэг намаас гарсан хоёр төрийн тэргүүний хооронд улс төрийн өш хонзон байсан гэж сэтгүүлчид ид бичиж эхэллээ. Одоогийн ерөнхийлөгч Lee Myung-bak чамбай сайн найруулсан “хорынхоо” ачаар Хёныг сэтгэл зүйн гүн дарамтанд оруулж амиа хорлоход хүргэлээ гэж шуугих боллоо.

Баруун гар талаас экс ерөнхийлөгч Ру Му Хён, дэргэд нь одоогийн ерөнхийлөгч Ли Мүн Пак

Эрчимтэй хөгжиж яваа Өмнөд Солонгосын улс төрд буй үзэл суртал, эрх мэдлийн төлөөх тэмцэлийг Хён өөрийн үхлээр эцэс болгож, одоогийн ерөнхийлөгч Lee Myung-bak-ийн ардчлалыг аажим аажмаар хумиж буй нууцхан ажиллагааг илчилсэн анхааруулах дохио гэж бичиж байна.

5-р сарын 24-ны Ням гарагт экс ерөнхийлөгч Хёныг сүүлчийн замд үдэхээр Bongha тосгонд 200,000 гаруй хүн цугларч түүний зурагны өмнө хүндэтгэл үзүүлжээ. ӨӨР ОЛОН ЗУРГИЙГ

Ерөнхийлөгчийн зургийн өмнө хүндэтгэл үзүүлэхээр урт дараалалд 40 минут зогсох үед тэнд байсан хүмүүсийн амнаас “Lee Myung-bak killed him, Lee Myung-bak did it…” гэсэн үгс олонтой сонсогдож байлаа гэж тухайн үйл явдалыг сурвалжилж байсан Интернейшнл Кореа сонины сэтгүүлч Oh Yeon-ho бичжээ.

ӨМНӨД СОЛОНГОСЫН "ЛИНКОЛН"

“Ухамсарт” үхлээр өөрийгөө цайруулсан байж болох ерөнхийлөгч асан Ру Му Хёний түүхийг сонирхий.

Ру Му Хён нь Солонгосын түүхэнд их сургууль, коллежийн ширээ “илээгээгүй” анхны ерөнхийлөгч гэгддэг. Анхны ч гэж дээ. Одоо ч тийм хүн байхгүй. Харин Ру Му Хёныг Солонгосын түүхэнд анхны гэсэн олон гавьяаг байгуулсан хүн гэхэд хилсдэхгүй.

Доор өгүүлэх түүхээс түүнийг юунд анхных байсан гэдгийг мэдэх бизээ.

1946: Тэрбээр 1946 онд Гимхай тосгонд ядуу тариачны гэр бүлд төржээ. Хёны ээж алсын хараатай, хүүхдийнхээ боловсролын төлөө сүүлчийн талхны мөнгөө ч зориулж чадах ухаалаг эмэгтэй байсан гэдэг. Ийм ч учраас тэрбээр ерөнхийлөгч болсон хойноо олон сонин сэтгүүлд ээжийнхээ тухай дурсан ярьсан нь олонтой байдаг байжээ. Ээж нь түүнд алдарт Кунзын сургаалийг уншуулдаг байсан нь Хёны ертөнцийг үзэх үзэл хийгээд үзэл бодол төлөвшихөд нь тулхтай багина болж чадсан байна.

1966: 1966 онд Пусаны ахлах сургуулийг дүүргэсний дараагаар нэгэн ахлах сургуулийн шөнийн харуулаар 2 жил ажиллан улмаар1968 онд цэрэгт явжээ. 3 жилийн цэргийн албанаас ирээд багийн дурлалт бүсгүй Вон Як Суктэй амьдрал зохиож нэгэн компанид загасны тор нэхэх ажил хийж байлаа. Гэвч Хёны цалин сар бүрийн байрны түрээс, идэж уух хоолны мөнгөнд бараг хүрэлцэхгүй шахам байжээ. Иймээс Хён амьдралаа өөд татахын тулд тухайн үедээ орлого сайтай хуульч болохоор шийдсэн байна.

Гэсэн ч түүнд их сургууль, коллежд суралцах мөнгө үгүй тул гэрээр хууль судалж, хуульч шүүгчээр ажиллах эрхийн шалгалтыг өгөхөөс өөр зам байсангүй.

1975: Ингээд 1975 онд 4 дахь удаагийнхаа оролдлогоор хуульчаар ажиллах эрхийн шалгалтыг амжилттай өгсөн нь өөртөө хийсэн хамгийн том хөрөнгө оруулалт төдийгүй амьдралаа бүхэлдээ өөрчлөх эхлэл байсан юм.

1979 онд Солонгосын Тагнуулын төв газрын дарга Chun Doo-hwan тухайн үеийн еөрнхийлөгч Park Chung Hee-ыг хөнөөж засгийн эрхийг авлаа. Тэрбээр нийгмийг шинэчлэж ардчилалыг өрнүүлж байна гэсэн нэрээр харгис аллага үйлдэж, их дээд сургууль, коллежүүдийг олноор нь хааж, сонин сэтгүүлийн амыг барих болов. Нэг үгээр Chun Doo-hwan цэргийн дэглэм тогтоож, цэргийн хүчээр төрийн эрхийг барих оролдлогыг эрээ цээргүй хийж байв.

Энэ үед Хён хүний эрхийн өмгөөлөгчөөр ажиллаж байжээ. Chun Doo-hwan-ийн цэргийн хүчээр Солонгосын эрхийг барих болсоны дараагаар оюутнууд нэгдэж түүний эсрэг цуглаан зохион байгуулахаар нууцаар цуглан ярилцдаг болжээ. Иймээс Chun Doo-hwan оюутнууд цуглардаг “Burim Incident” клубыг хориотой уран зохиол түгээн дэлгэрүүлж, буруунгуй онол судалж байна гэсэн нэрээр хааж, улмаар клубын гишүүн олон мянган оюутнуудыг эрүүдэн тамлаж эхлэв.

Шоронд эрүүдүүлэн тамлагдсан хоёр оюутны өмгөөлөгчөөр ажиллах үүрэг Хёнд ноогджээ. Хөлийн хуруунуудын бүх хумснууд нь унаж, нүдэнд нь цус хурсан 20 ч хүрээгүй залуусыг харсаны дараагаар Хён ихэд шаналж, цэргийн дэглэмийг түлхэн унагах хүсэл асар ихээр оргилсон гэж бичсэн байдаг. Энэ явдал түүнийг улс төрд ороход ч мөн нөлөөлсөн байна.

1987: 1987 оны 6-р сарын 10-нд Солонгосын түүх төдийгүй Хёны амьдралыг эргүүлэх бас нэгэн том өөрчлөлт гарчээ. Солонгосын орчин үеийн түүхэнд тодоос тод “6-р сарын хөдөлгөөн” /June struggle/ гэж тэмдэглэгдсэн энэхүү ардчилсан хөдөлгөөний томоохон лидер, манайхаар бол анхны“алтан хараацайнуудын” нэг нь яах аргагүй Хён байлаа. Нийгмийг өдөөн турхирсан гэж түүнийг 3 долоон хоног шоронд хорьсон ч дэмжигчдийн хүчээр суллагдаж байжээ.

1988: онд тэрбээр Үндэсний Ассемблейд сонгогдсон. Улс төрд ороод хийсэн анхны ажил нь авилгалд идэгдсэн засгийн газрыг мөрдөн шалгах тусгай хороог удирдах байлаа.

Улс төрд зүтгэсэн он жилүүдэд Хёнд сөрөг имижээс илүүтэйгээр эерэг имиж, нэр хүнд их байсан гэдэг. Ард түмэн түүнийг үндэсний бэлэг тэмдэг ерөнхийлөгч гэж үнэлж хүндэтгэж байсан. Улс төрчид, шүүмжлэгчид, нийгмийн идэвхитэй давхаргынхан түүнийг шудрага, голч ноён нуруутай гэж үнэлдэг.

Хёны нэр хүндийг тулах хоёр том хүчин зүйл байдаг гэж шүүмжлэгчид үздэг. Улс төр, засгийн эрхэнд орохоос өмнө буюу 1984 оноос эхлэн тэрбээр Байгаль орчныг хамгаалах асуудлаар амьдралынхаа сүүлчийн өдрүүдийг хүртэл дуу хоолойг нэгтгэж байсан ерөнхийлөгч. Энэ ч утгаараа төрийн өндөр албан тушаал хаших явцдаа хог боловсруулах асуудал, сэргээгдэх эрчим хүч, байгальд ээлтэй нийтийн тээврийн хэрэгсэл зэрэг олон төсөл хөтөлбөрүүдийг санаачлан оролцож байснаас гадна нийгмийн халамж үйлчилгээний талаар олон зүйл хийсэн гэдэг.

1997 онд Ким Дэй Жуны ерөнхийлөгчийн сонгуулийн компанит ажилд идэвхийлэн оролцжээ. Сонгуулийн үеэр нийгмийн бүхий л давхаргад хүрч чадсан Хёны сонгуулийн бодлого нь Ким Дэй Жуныг ерөнхийлөгчөөр сонгогдоход нөлөөлсөн гэж улс төрчид үздэг байна.

Ингээд 1997 онд Ким Дэй Жуныг ерөнхийлөгчөөр сонгогдсоны дараагаа Хён Далай Тэнгисийн асуудал эрхэлсэн сайдаар ажиллах болов. Сайдаар ажиллаж байхдаа тэрбээр Солонгосын өнцөг буланд хүрч жирийн загасчин, томоохон бизнесмэн, иргэний нийгмийн байгууллагууд гээд бүх шатны иргэдтэй биечлэн уулзаж салбарынхаа асуудлыг шийдвэрлэхэд иргэдийн үзэл бодлыг түлхүү оруулдаг байсан учраас Хёныг ард түмний сайд байсан гэж нэрлэх болжээ. Иймээс ч ашиг, мөнгөний төлөө улайран зүтгэдэг бизнесменүүдээс илүү ажилчин ангид түүний хэрэгжүүлж байсан бодлого илүүтэйгээр таалагддаг байжээ. Сайдын хугацаанд хэрэгжүүлж байсан түүний яамны бодлого нь Солонгосын улс төр судлалд “мэдлэг дээр тулгуурласан” /практик дээр тулгуурласан/ гэдэг нэр томьёог оруулж ирсэн ч гэдэг.

2003: Ард түмэний дунд олсон түүний нэр хүнд, уясам дөлгөөн царай, сайхан инээмсэглэл зэрэг нь Хёнд 2003 оны Солонгосын ерөнхийлөгчийн суудлыг төвөггүй авчирч чадлаа. Тэрбээр илт давуу саналаар ерөнхийлөгч болсон байна. Хён бол Солонгосын түүхэнд хамгийн ихээр гоочлуулж байсан ерөнхийлөгч гэгддэг. Гэвч түүний хүний эрхийн төлөө тэмцэгч, ардчилалын анхдагч, байгаль орчны баримталж байсан бодлого, төрийн бодлогыг тэнцвэржүүлэхэд оруулсан хувь нэмэр зэрэг гавьяа нь түүнийг бүх зүйлээс цайруулж чаддаг байлаа.


“Цахим ерөнхийлөгч“
Хёныг ерөнхийлөгчөөр ажиллаж байх хугацаанд Солонгосын хүн амын 70 гаруй хувь нь өдөр бүр интернет хэрэглэх боломжтой болжээ. Өнөөдөр захын жижигхэн тосгонд хүртэл интернет холболттой хавтгай дэлгэцээр дэлхийг тольдон харж болж байна.

Түүний засгийн газрын гол баримталж байсан бодлого нь төрийн бүх алба нэгжүүдийг цахим хэлбэрээр ажлаа явуулах “e-government” байлаа.

“Халтар царайт”
Солонгосын сэхээтэн нийгмийн давхрага болон сөрөг хүчнийхэн Хён-ыг “халтар царайт” гэж гоочилдог байлаа. Түүний элит биш удам угсаа Хёныг олон ч зүйл дээр гадуурхагдахад нөлөөлж байжээ.

Нээрээ л ажиглаж байхад Америкт боловсрол эзэмшсэн, англиар ярьдаг сэхээтнүүд Солонгосчуудын дунд хамгийн мундаг гэсэн “зүүсгэлийг” хүртдэг. Энэ ч утгаараа өнөөдрийн Солонгосын бүхий л шат дарааллын лидерүүд Америкт боловсрол эзэмшсэн, эсвэл тус улсад мэргэжил дээшлүүлсэн байдаг. Харин Хён ерөнхийлөгч болохоосоо өмнө Солонгосчуудын мөрөөдлийн Америкт сурах нь байтугай хөл тавьж ч үзэж байгаагүй гэдэг.

2003 оны ерөнхийлөгчийн сонгуулийн үеэр Хёны дорд угсаа гарлаар тоглоом хийсэн телевизийн рекламыг өрсөлдөгч сөрөг хүчнээс бэлтгэн цацаж байлаа. Гэсэн ч Хёныг Солонгосын “Линколн” гэж нэрлэх болсон нь түүнийг хоосонгүй илтгэж байгаа хэрэг биз.

Хён ерөнхийлөгчөөр ажиллах бүрэн эрхийнхээ хугацаанд засгийн газрын бодлогыг томоохон хотуудад тэнцвэртэйгээр шилжүүлэх ёстой, төрийн бодлогыг нэг газар төвлөрүүлэх нь буруу гэж үзэж энэ тал дээр багагүй ажлыг эхлүүлсэн байна. Иймээс Хёны засгийн эрхийн үед төрийн олон агентлагуудыг Тежон руу шилжүүлэх төлөвлөгөөг хэрэгжүүлж байжээ. Түүний энэ бодлогын ачаар Тежон орчин үеийн дэвшилтэт хот болон хөгжих явц нь түргэссэн байна.

Төрийн эрх мэдэл, засаг захиргааны нэгжийг тэнцвэржүүлэх бодлого нь худалдаа бизнес, засаг захиргаа, соёл урлаг гээд бүх шатны бодлого 400 жилийн турш зөвхөн Сөүлд төвлөрч байсныг тэнцвэртэйгээр хувиарлаж, голлох бүс нутгуудад шилжүүлэх эхлэл нь байлаа.

Ямартай ч Ру Му Хён ард түмний дунд нэр хүндтэй ерөнхийлөгч байсан гэж бүхий л шатандаа үздэг юм билээ.

Харин түүний амиа хорлох болсон шалтгаан нь гэр бүлийхний их хэмжээний мөнгө бусдаас авснаас үүдсэн сэтгэлийн дарамт байв уу аль эсвэл хэвлэл мэдээллээр бичиж байгаа одоогийн ерөнхийлөгч Lee Myung-bak-ийн алсуур хийсэн улс төрийн өс хонзонгоос үүдэлтэй “аллага” байв уу гэдэг нь тайлагдашгүй үлдэж байна.

Англи хэлнээс эмхэтгэн нийтлэв.
Эх сурвалжууд:
http://news.bbc.co.uk/
http://cnn.com
http://www.japanfocus.org
http://www.s9.com/Biography/Roh-Moo-Hyun
http://www.koreatimes.co.kr/www/news/nation/2009/04/117_43503.html
http://english.ohmynews.com/ArticleView/article_view.asp?article_class=2&no=385276&rel_no=1
http://www.jejutimes.co.kr/news/articleView.html?idxno=56129tragedy
http://www.hani.co.kr/arti/society/society_general/344874.html

“D”-г цайруулсан тэмдэглэл

Миний нэртэй жижигхээн жим сургууль гэр хоёрын хооронд гараад 3 сар өнгөрлөө. Хэлний бэлтгэлийн нэгдүгээр ангиа дүүргэж 2-р түвшиндээ дэвших шалтгалтаа өгсөн ч дүнгээ сонсоод жаахан сэтгэл санаагаар унах аядав. Надад өгсөн үнэлгээ анхаарал сул, хайнга зангийг минь дурайтал "зурж" “А”-ээс “D” хүртэл дүнг халааслав. Шалгалтын яг өмнөх өдөр багшаас сайн гэж үнэлүүлэн, өөрөө ч таахалзаж байсан дүрэм дээрээ авсан ганц “D”-гээ үзэн ядаад аргилгахыг хүсэвч яалт ч үгүй миний анхаарал хахрамжгүйн тэмдэг болон сурлагын дэвтэрт наалдан пад болчихвоо хөөрхий. Бусадтай "арсалдах" тэнэгдүү гэмээр үндэсний үзэл гаргаж байхаар өөрийнхөө толгойн дээр байгаа томоос том өвсийг хараад, салан задгай сул талтайгаа тэмцэх хэрэгтэй юм гэдгийг шалгалтын дараа өнгөрсөн борооны хойноос цөв нөмрөхтэй адил ойлговоо.

Шалгалтын төгсгөлд ангиудын хооронд Солонгосоор илтгэл тавих тэмцээн зарлалаа. “D”-д гүйцэгдсэн шарандаа энэ илтгэлд нь заавал нэг юм дуулган даа гэж араа шүдээ арзалзуулсны үр дүнд “гараа хүндрүүлэх”-тэйгээ болов. Хагас бүтэн сайн болгонд гадуур тэнэж аялал хийж байсан тухай өдрийн тэмдэглэлээ Солонгос дээр товчхон ярихад минь Монголд байхдаа “урнаар урамдаж сурцгаая” сургалт багагүй тус болов бололтой. Нүдний ирмэлт, уруулын хөдөлгөөн, гарын савалгаа сайн байсан гэнэ шүү.

За ингээд “D”-г цайруулсан аялалын тэмдэглэлээ нийтэлсүгэй.

Солонгосын баруун урд орших Тежон хотод үзэж харах зүйлс бишгүй олон. Гэрээс холгүйхэн Гим мөрөн мяралзан урсах агаад үзэсгэлэнт эргийг нь бараадсан ногоон төгөлт цэцэрлэг, Тежон усан цахилгаан станцын далан, Солонгосын ерөнхийлөгчийн зуны сэрүүн лавиран, мөнхүү Солонгосын хүчирхэг гурван хаант улсын нэг болох Пэкжэ-гийн үед баригдсан эртний тосгон бий.

Тежон усан цахилгаан станцын далан

Гим мөрөн

“D”-г цайруулсан тэмдэглэл маань дурлан үздэг Дэ Жангум, Хө жүн зэрэг кинонд гардаг эртний тосгоноор хийсэн аялалын тухай байлаа.

Энгэр хормойгоо Гим мөрнөөр ундаалсан Янгсан уулын өндөрлөг бэлд эртний тосгоныг барихаар сонгосон нь байгалийн босгосон шивээ модон хэрэм мөнхүү давж үл барах өндөр уулын хад асга нь гадны халдлага, түрэмгийлэлийг няцаах хамгаалалт байхаар бодоолцсон гэнэ.

Эртний сүрлэн тосгонСолонгосын гурван хаант улсын хоёр болох Пэкжэ болон Гүгурёо-г өөртөө нэгтгэн хүчирхэгжсэн Нэгдсэн Шилла улсын үед энэхүү тосгонд амьдрал ид цэцэглэж байжээ.

Одоо эртний тосгонд захирагчийн байр, будаан талбайн эзний байр, сурвалжит ноёнтоны байр, хэрэг хэлэлцсэн шийдвэрлэх лавиран, сурвалжит иргэнийг сүүлийн замд нь үдэж морьдуулах орхиц байр зэрэг нийт 6 цогцолбор өөр өөрийн гэсэн өвөрмөгц содон түүх, хэв загварыг илтгэн оршино.

Мэдээж хэрэв хана туурга ярьдаг бол эртний сүрлэн байрнуудад түүхэн ямархан том хэлэлцээр үйл явдал болж байсныг бидэнд хэлээд өгөх байсан биз. Улс орон, үндэстэнүүдийн амьдран суусан орон байрны хэлбэр загвар, хийц маяг нь хүний угсаа гарлын дээд доод зэрэг зиндааг тайлбаргүйгээр бидэнд хэлээд өгөх нь гайхалтай.

Орох айл үүднээсээ гэдэг Монгол ардын зүйр үг байдаг даа. Яг түүнийг батлах мэт захирагчийн байрны үүдний угтах хаалгыг модоор “зодож” уран нарийн хийсэн, хашаа нь цэлгэр уужим байх агаад дотроо эмэгтэйчүүдийн ямбаны байр, алжаал тайлах байр, соёлтой 00, зочин хүлээн авах өрөө, гал тогооны байр, зарц боол шивэгчдийн байр гээд нилээн олон байртай.
Захирагчийн байшингийн дээвэр хүртэл “лайтай” бодвол тухайн үедээ л үнэтэйд тооцогддог байсан байлгүй шаазан вааран хийцтэй юм билээ.

Шаазан дээвэртэй захирагчийн байрХарин сурвалжит ноён болон газрын эзний байрны угтах үүдэн хаалганы дээвэр хийгээд бүх байшингуудын дээвэр нь сүрэл. Мөнхүү хашаа нь жижигхэн ихэвчлэн тариа ногоо хураах агуулах сав олонтой.
Байгаа юмаа тордон арчилж юмаар юм хийх гэдэг ухаан энэ Солонгосчуудад бас байх юмаа. Алив зүйлийн донж маягийг нь тааруулан засаж янзлаад аялал жуулчлал, амарч зугаалах үзэмж төгөлдөр цэцэрлэг, үзвэрийн газруудыг хаа сайгүй хийсэн байдаг нь авууштай сайхан чанар.

Эртний гэх энэ тосгоноор яваад харж байхад танилцуулга материал сайтай, бяцхан боловч түүхийн хэсгийг орчин цагт нийцүүлэн засаж тохижуулсан байгаа нь зөвхөн гадаадын жуулчидад Солонгосын эртний дурсгалыг таниулаад зогсохгүй, хойч үедээ түүхээ өвлүүлэн сургах сайхан үзүүлэн материал болж байна гэлтэй.

Биднийг тосгоноор орж гарч явахад ач гуч зээгээ дагуулсан эмээ өвөө нар тайлбар хийгээд явах нь олонтой харагдсан.

Эртний тосгон төдийгүй Гим мөрнийг дээрээс нь тольдож болох тавцан дээр хөл гараа амраан суухад их усны сэрүүн салхи сэвэлзээд л, байгалийн сайхан нүд баясгаж сэтгэл тайтгаруулаад л сайхан амралт болох.
Зүлгэн дээр гудас дэвсээд таван хошуу болон тэнгэр ширтэж өвс зажилан хэвтэх сайхан ч байгалийн сайханд энэ мэт бага сага нүд баясгах зүйлийг хараад бодлогоширон суух сонирхолтой л санагдах юм билээ.

Ер нь тэгээд бодоод байхад эх оронд минь аялал жуулчлал хөгжүүлэх, аялал жуулчлалын жил гээд лоозогноод байдаг яг цаг дээрээ очоод үзэх гэхээр хээр талд учир үл мэдэгдэх ганц хад, сүм дуган, суварга байх. Гадны жуулчид байтугай Монголчууд бид өөрсдөө ч үл мэдэх түүх дурсгалын зүйл олон байдаг даа. Тэр болгоноо засаж янзлах нь байг гэхэд дорвитой сайхан мэдээллээр баяжуулж, аялалын хөтөч нарыг тогтмол мэдээллээр хангаад байх ажлыг хийдэг болоо гэж.

Энэ завшааныг ашиглаад гэдэг шиг үг хавчуулахад Солонгост үзэж аялаж явахад цэвэрхэн 00, хогийн сав арвин их байх нь "таатай сайхан" юм билээ.
Монголд дулаарахтай зэрэгцээд хэний яаанаагүй л аялалаар явахыг боддог. Аялалаар очсон газарт 00, хогийн савны асуудал бэрх байдгийг хэн хүнгүй мэдэх биз. Наад захын жишээ дурдахад л жилийн 4 улирал алгасгахгүй очдог Ээж хайрхан хүрэх замд хаа сайгүй гялгар уут, архины шил гацуурны чимэглэл шиг гялтагнаж, олон хүний хөл даахгүй дүүрчихсэн ялаа батган шавсан ганцхан модон жорлон байдаг. Ер нь бидний тогтож үздэг бүхэнд л ийм дүр зураг тодоос тод харагддаг даа.

Тэгсэн хэрнээ хүмүүс их үзэж орж гардаг газар манайхан нэг модон шовоохой босгоод машин хориглосон татуурга зоочихсон мөнгө нэхэх нь элбэг. Тэгсэн хэрнээ ядаж ойр орчмынхоо хогийг цэвэрлэх, эсвэл хэдэн хогийн сав аваад тавчих сэтгэлгүй улс даа.

Ингээд сайхан юм зүгээр ч нэг үзэж чадахгүй энэ мэт хадуурч халуурсан бодол эргэлдээд байх юмаа.

УТАА ТООС, ШОРОО БУРТАГТАЙ Ч ХҮН ЗОНЫХОН СЭТГЭЛ АРИУН ЦАГААНААРАА БАЙВАЛ ТЕХНИКЖИН ЦАХИЛГААНЖСАН ТЭР ИХ ХӨГЖИЛД ХУРДЛАН ТЭМҮҮЛЭЭД БАЙХ ХЭРЭГГҮЙ Ч ЮМ ШИГЭЭ.

Тэмдэглэл

Үг холбоогүй уджээ. Блогоо биш юмаа гэхэд тэмдэглэлийн дэвтэрээ ээрчиж суудаг хүн дэвтэрээ ч эрээчих завдалгүй орчинтойгоо танилцах, гэнэт ирсэн урилгагүй “зочныг” үдэж морьдуулах, харь хэлний учир зүйг олох гэж гүйсээр нэг мэдэхэд 5 сар хол гарсан байх юм.

Өчигдөр үзсэн Амёнду арал дээрх цэцгийн үзэсгэлэнгийн талаар хэд гурван үг бичих санаатай суусан боловч нэг л үг эвлэрч эмх цэгцэнд орж өгдөггүй. Ингээд бичихээ азнан зүйл бүрийн бодолд ээдэрч гашилсан тархиа сэргээхээр дуртай блогуудаар хэсэж яваад Соронзон ахын блогоос “Мөнхийн Ёс” бичлэгийг уншлаа. Бичлэгийг уншихад бодлын ээдрээ гарч, тэнэглэх өвчин анагаагдах шиг санагдав.

Солонгост ирээд удалгүй ханиад хүрлээ. Ханиаданд дарлуулснаас болж энд ирэхдээ өвөртөлсөн мөрөөдөл, хүсэл тэмүүллээ мартаж дотны найз маань ч танихгүй болтол унжигар дорой, дотогшоогоо нэгэн болж хувирлаа.
Хамгийн сүүлд хэзээ ингэтлээ өвдөснөө бодоод бодоод ч олсонгүй. Тэгээд бүүр "нэг муу ханиаданд шүү" гэж бодохоор өөртөө дургуй хүрэн өдөржин халуурч хэвтэж залахсандаа орноос босохыг оролдовч дагзнаас дүүжлээстэй хүнд туухай өөрийн эрхгүй гэдэргээ татан унагана. Ингээд л хэд гурван өдрийг цонхоор харагдах модны навчисны салхинд бүжиглэх хөдөлгөөн, цаадхан талын байшингаас хааяа нэг гарч үзэгдэх хүнээр амьдралын өдөр тутмын хэмнэлийг төсөөлөн хэвтлээ.
Ямартай ч хүн босож чадахгүй өвдөхөөрөө хамгийн гол нь сэтгэлээрээ их эмзэг болчихдог юм билээ.
... Ханиаданд дарлуулсан 10 гаруй хоногт биеийн байдлаас шалтгаалан намуухан алхаж, аядуухан дуугарч, зөөлөн харж явсаар, ханиад эдгэж бие гайгүй болсоны дараа унжигар сулбагар имиждээ нэгэнтээ орсон байлаа. Хүний газарт өвдөхөөр ядаж дэргэдэх хүнээ хүртэл зовоогоод эрүүл хүн нь хамтдаа нүднээс гарчих шинжтэй.
Найзуудын маань хэлдэгээр эрүүл галзуу мэдэгдэхгүй өнөөх хүн нь энд ирээд нээх дуугуй хүн болж дүрээ хувиргав.
Чийгтэй газарт ханиадыг нэг муу гэж басамжилж болохгүй гэдгийг сайтар мэдэрлээ.

Соронзон ахын блогт “Хүн амьд явах насандаа нэг удаа ч гэсэн хүнд өвчнөөр өвчилж үзэх хэрэгтэй юм. Энэ нь түүнд туулж өнгөрүүлсэн амьдралаа тайван, няхуур эргэцүүлж үзэх бололцоо олгоно” гэж миний хайртай зохиолч Нодар Думбазе “Закон вечности” романдаа бичсэн байдаг гэжээ. Ханиаданд дарлуулаад, амьсгалахаасаа айж цээж хөндүүрлэж хэвтэхдээ нээрээ л ухаан орсоноос хойших 20 жилийнхээ амьдралыг толгой гашилталаа эргүүлцэж бодсон шүү ХЭХЭХЭ. Ямартай ч өөрийгөө аливаа зүйлийг бодоод л бодоод л яваад байх хүн, биш бодсоноо хэн нэгэнд илэрхийлж, илэрхийлэхгүй юмаа гэхэд цаасан дээр үлдээж байвал оюун ухаан эрүүл саруул, сэтгэл санаа эмх цэгцтэй байх юм гэдгийг сайтар ухаарах шиг.

Одооноос тэмдэглэлээ хөтөлж, блогтоо салхи байнга оруулдаг хэвийн амьдралдаа эргэн орохыг хүснэ.
Бичлэгээ жаахан онцгүй эхлэчихлээ дээ. Заа яахав одоо сэтгэл сэргээх сайхан зурагнууд оруулнаа.

ЦЭЦГИЙН ҮЗЭСГЭЛЭН
Солонгост ирснээс хойш хагас бүтэн сайн өдөр болгон салхинд гарч олон сайхан газар нутагтай танилцаж байна. Энд үзэж харих зүйл ихтэй, амарч зугаалах талбай арвинтай сайхан юм. Цаг хугацаатай уралдан ажилладаг Солонгосын хөдөлмөрч ард түмэнд амарч зугаалан алжаалаа тайлах газруудыг хангалттай бэлтгэж өгсөн нь сайшаалтай юм даа.

Харин энэ 5 дахь өдөр сургуулиас зохион байгуулалттайгаар хэлний бэлтгэлийхнийг миний амьдардаг Тежон хотоос автобусаар 3 цаг явж хүрэх Солонгосын баруун тэнгисийн эрэг дээрх Амёнду арлын цэцгийн үзэсгэлэн үзүүлэв. Хавар ялангуяа 4-6 сарын хооронд Солонгосын өнцөг булан бүрт л анги хамт олон,, найз нөхөд, гэр бүлээрээ цэцгийн баяр үзэж нүдээ баясгадаг юм байна.

Хичээл эхлээд удаагүй байхад танилцсан Солонгос эмэгтэй Тежон хотыг "Ухаантнуудын хот" гэж хэлж байсан шүү. Сүүлд бодоод байхад тэр нь ортой минь билээ. Энэ хотод эрдэм шинжилгээ, судалгааны том том төвүүд байхаас гадна Солонгосын шинжлэх ухаан, технологийн цохилох зүрхийг ажиллуулдаг гол мэргэжилтнүүдийг бэлтгэн гаргах KAIST их сургууль буй. Дэлхийн хөл бөмбөгийн аваргын тэмцээнийг 2002 онд Тежонд зохион байгуулж байсан гэх мэтээр бичээд байвал олон зүйл бий. Дараа жич бичлэг болгон тавинаа. Ер нь Тежон Солонгосын сайхан хотуудын нэгд тооцогддог жижигхэн, цэвэрхэн гоё газар.

Солонгос эмэгтэйчүүд цэцэг ургуулж арчилах дуртай юм болов уу гэж бодсон. Энд тэнд цэцгийн дэлгүүр ихтэй. Түүнээс гадна сөөм газар олдохтойгоо зэрэгцээд л цэцэг тарчихдаг хүмүүс байна лээ. Заа ингээд энэ 5 дахь өдрийн аялалын зураг Цаана нь далайн ус цайвалзаад л сайхан харагдаж байгаа биз.



PS: Гэртээ цэцэг тарж байгаа. Цагаан савтай цэцгийн дэлбээнүүд нь уначихсан. Одоо ахиад цомирлигжоод дэлбээлэхэд бэлэн болчихоод байгаа юм. Харин жижигхэн хүрэн савтай цэцэг хоёрдахь удаагаа дэлбээлж буй нь энэ.